CONVOLVULACEAE

 

CONVOLVULACEAE

Πόες ή σπάνια θάμνοι. Βλαστοί συχνά περιελισσόμενοι, αναρριχώμενοι ή όρθιοι, συχνά με γαλακτώδη χυμό. Φύλλα κατ’εναλλαγήν, απλά, ακέραια, βαθειά διηρημένα, χωρίς ή  με μίσχο που απουσιάζουν στα παρασιτικά είδη. Άνθη ακτινόμορφα, σε επάκριες ή μασχαλιαίες ανθοταξίες, μερικές φορές μονήρη, συνήθως 5-μερή, συχνά εντυπωσιακά. Σέπαλα 5, συνήθως ελεύθερα, μερικές φορές συναυξανόμενα με τον καρπό. Στεφάνη συμπέταλη, χοανοειδής, σωληνοειδής ή κωδωνοειδής, συνήθως 5-λοβη ή 5-γωνική. Στήμονες 5, σε εναλλαγή με τους λοβούς της στεφάνης, προεκτεινόμενοι σε αυτήν, νήματα νηματοειδή, ίσα ή άνισα στο μήκος. Ωοθήκη 1-4-χωρη, επιφυής, στύλος 1 ή 2, επάκριος. Καρπός κάψα που διαρρηγνύεται με βαλβίδες, σπέρματα συνήθως τριγωνικά.

 

1.	Φυτά κίτρινα χωρίς χλωροφύλλη, φύλλα νηματοειδή, κίτρινα.....Cuscuta
1α.	Φυτά πράσινα με χλωροφύλλη και φύλλα.....	2
2.	Στεφάνη έως 5 χιλ., διηρημένη περίπου μέχρι το μέσον.....Cressa cretica
2α.	Στεφάνη μεγαλύτερη των 5 χιλ., μόλις λοβώδης.....	3
3.	Βρακτίδια ευρέα φυλλόμορφα, μερικώς περικλείοντα τα σέπαλα.....Calystegia
3α.	Βρακτίδια λογχοειδή έως νηματοειδή καθόλου ή μόλις περικλείοντα τα σέπαλα.....	4
4.	Στίγμα με 1-3 σφαιρικούς λοβούς, κόκκοι γύρις ακανθώδεις.....Ipomaea
4α.	Στίγμα με 2 νηματοειδείς έως κυλινδρικώς ροπαλοειδείς λοβούς,  κόκκοι γύρις  με 3 αυλακώσεις, ± λείοι.....Convolvulus

 

Calystegia

Πολυετείς ριζωματώδεις πόες, βλαστός έρπων ή αναρριχώμενος με λευκό χυμό. Φύλλα με μίσχο, ακέραια αλλά με ± καρδιοειδή βάση. Άνθη μονήρη, μασχαλιαία, με ένα ζεύγος μεγάλων και μερικές φορές 2 διογκωμένων βρακτιδίων που εν μέρει ή πλήρως καλύπτουν τα σχεδόν ίσα σέπαλα. Στεφάνη λευκή, ρόδινη (ή ωχροκίτρινη), μεγάλη, χοανοειδής ή σωληνοειδής, λεία ή βλεφαριδωτή, με 5 ευκρινείς μεσοπετάλιες ζώνες. Στήμονες έγκλειστοι, ίσοι. Ωοθήκη λεία, μονόχωρη. Στύλος 1, έγκλειστος στην στεφάνη, στίγματα 2, ροπαλοειδή. Κάψα σφαιρική, λεία, αδιάρρηκτη. Σπέρματα 4, ομαλά ή λεπτώς φυματιώδη.

 

1.	Βλαστός αναρριχώμενος, περιαλλόβλαστος.....	2
1α.	Βλαστός κατακείμενος, έρπων, όχι περιαλλόβλαστος.....C.soldanella
2.	Βράκτια διογκωμένα κυστοειδώς.....C.sylvatica
2α.	Βράκτια επίπεδα, ωοειδή-λογχοειδή.....C.sepium

 

Convolvulus

Ετήσιες ή πολυετείς πόες, μερικές φορές με λευκό χυμό. Βλαστοί όρθιοι, αναρριχώμενοι ή περιαλλόβλαστοι, τα μασχαλιαία μέρη συνήθως χνοώδη, τρίχες απλές ή δισχιδείς. Φύλλα απλά, με μίσχο ή επιφυή, συνήθως ακέραια ή ± λοβώδη. Άνθη μονήρη ή σε επάκριες ή μασχαλιαίες ταξιανθίες, ποδίσκοι με 2 μικρά φυλλόμορφα βρακτίδια. Σέπαλα ίσα ή άνισα, μεσαίο σέπαλο ασύμμετρο. Στεφάνη χοανοειδής, λεία, εκτός από 5 χνοώδεις λωρίδες, συχνά διαφορετικού χρώματος. Στήμονες έγκλειστοι στην βάση της στεφάνης, νήματα διογκωμένα στη βάση. Ωοθήκη δίχωρη. Στύλος 1, νηματοειδής, στίγμα δίλοβο, λοβοί νηματοειδείς έως κυλινδρικώς ροπαλοειδείς. Κάψα συνήθως 4-σπερμη, 1-2-χωρη. Σπέρματα 1-4.

 

1.	Μικροί θάμνοι προσκεφαλιόμορφοι με ξυλώδη βλαστό.....		2
1α.	Φυτά όχι προσκεφαλιόμορφα.....		3
2.	Φύλλα μεταξώδη από πάνω, σπαθοειδή έως ρομβοειδή, πλευρική νεύρωση ευδιάκριτη.....C.libanoticus
2α.	Φύλλα λεία από πάνω, γραμμοειδή έως αντιλογχοειδή, με ευδιάκριτο  μόνο το μεσαίο νεύρο.....C.boissieri ssp.compactus
3.	Φύλλα πολύ απότομα στενούμενα σε ευδιάκριτο μίσχο.....		4
3α.	Φύλλα επιφυή ή σταδιακά λεπτυνόμενα σε μίσχο.....		9
4.	Έλασμα φύλλων σφηνοειδές ή ακρότομη στη βάση…..
	a.	Εντελώς ποώδη, στεφάνη 7-12 χιλ....C.siculus
	aa.	Ξυλώδης βλαστός υπάρχει, στεφάνη 15-30 χιλ....C.sabatius
4α.	Έλασμα φύλλων τριγωνικώς λοβώδες ή βελοειδές ή καρδιοειδές στη βάση.....		5
5.	Ανώτερα φύλλα και βράκτια πολύ βαθειά διηρημένα.....C.althaeoides
	a.	Σχετικά εύρωστο, με αραιές έως πυκνές, συνήθως απλωτές τρίχες,  λοβοί φύλλων σχετικά πλατείς και αβαθείς,  σέπαλα (7-)8-9(-10) χιλ.....ssp.althaeoides
	aa.	Σχετικά λεπτοφυές, με πυκνό, σχεδόν πλήρως στρωτό τρίχωμα, λοβοί φύλλων στενοί και βαθείς, σέπαλα (6-)7-8(-9) χιλ.....ssp.tenuissimus..(C.elegantissimus)
5α.	Ανώτερα φύλλα και βράκτια αδιαίρετα, εκτός από τους λοβούς της βάσης.....		6
6.	Στεφάνη 25-45 χιλ., μίσχοι πολύ μεγαλύτεροι από το υποβάσταζων βράκτιο.....		7
6α.	Στεφάνη 7-25 χιλ., μίσχοι συνήθως βραχύτεροι ή όχι πολύ μεγαλύτεροι από το υποβάσταζων βράκτιο.....		8
7.	Στεφάνη λευκή ή με ρόδινη απόχρωση, φυτά χνοώδη.....C.betonicifolius
7α.	Στεφάνη συνήθως κίτρινη ή λευκοκίτρινη, φυτά λεία.....C.scammonia
8.	Στεφάνη κυανή, ρίζα λεπτοφυής.....C.siculus
8α.	Στεφάνη λευκή έως ρόδινη, ρίζα ισχυρή.....C.arvensis -φυτό με μικρότερα μέρη και πυκνά χνοώδες στα πράσινα μέρη.....C.mairei
9.	Ώριμος βλαστός ξυλώδης με ευρέως απλωτές διακλαδώσεις.....C.dorycnium
9α.	Ώριμος βλαστός ποώδης τουλάχιστον προς τα πάνω, με όχι απλωτές διακλαδώσεις.....		10
10.	Φυτά εντελώς ποώδη.....		11
10α.	Φυτά ποώδη μόνο προς τα πάνω.....		12
11.	Σέπαλα χνοώδη, ποώδη, κάψα χνοώδης.....C.tricolor
11α.	Σέπαλα λεία ή λίγο χνοώδη, κάψα λεία.....C.pentapetaloides
12.	Ταξιανθία με όλα τα άνθη σε κάθε κύρια διακλάδωση ή βλαστός  με πολυανθή, ± πυκνά κεφάλια.....C.oleifolius -με τοξοειδώς κρεμάμενους βλαστούς και μεγαλύτερες διακλαδώσεις  στην κορυφή.....C.argyrothamnos
12α.	Ταξιανθία χαλαρή, ή με τουλάχιστον μερικές διακλαδώσεις εμφανείς.....		13
13.	Βλαστός τουλάχιστον στο κατώτερο μέρος με απλωτές τρίχες.....C.cantabrica
13α.	Βλαστός με μεταξώδες τρίχωμα και μερικές απλωτές τρίχες.....		14
14.	Εξωτερικά σέπαλα καρδιοειδή στη βάση και εμφανώς υβώδη στην βάση.....C.holosericeus
14α.	Εξωτερικά σέπαλα σφηνοειδή έως κυκλικά στη βάση, συνήθως κυρτά αλλά λίγο υβώδη στην βάση.....		15
15.	Φύλλα της βάσης του βλαστού με άκρο ευρύ και μεμβρανώδες.....C.lineatus
15α.	Φύλλα της βάσης του βλαστού με άκρο λίγο ευρύ και ποώδες.....C.oleifolius

 

Cressa cretica

Πόα ύψους 10-25 εκ. τεφρή, πυκνά χνουδωτή, θαμνόμορφη. Φύλλα μικρά  4-7 χιλ. μήκους, πυκνοφυή, τα κατώτερα ωοειδή-λογχοειδή, τα ανώτερα δισκοειδή, επιφυή. Άνθη λευκορόδινα ή κιτρινωπά μικρά σε πολυανθείς στάχεις ή κεφάλια. Κάλυκας τριχωτός 5-λοβος. Στεφάνη χοανοειδής με 5 βαθείς απλωτούς ωοειδείς οξείς λοβούς. Στήμονες 5 προεξέχοντες. Στύλοι 2. Κάψα μονόσπερμη με 2 βαλβίδες.

 

Cuscuta

Παράσιτα ποωδών φυτών, συνήθως ετήσια. Βλαστός νηματοειδής, κίτρινος.

 

Ipomaea

Ετήσιες ή πολυετείς πόες με μακρύ έρποντα ή αναρριχώμενο βλαστό. Φύλλα ακέραια ή λοβώδη, κατ’εναλλαγήν, μίσχοι μακρείς, ευκρινείς. Άνθη μονήρη ή σε πολυανθή μασχαλιαία κύματα, συνήθως με 2 μικρά βρακτίδια. Στεφάνη τουλάχιστον 25 χιλ., χοανοειδής έως σωληνοειδής, μόλις λοβώδης, ± λεία, μεσοπετάλιες ζώνες υπάρχουν. Στήμονες έγκλειστοι ή προεξέχοντες, νήματα νηματοειδή, συνήθως άνισα, διαπλατυνόμενα και χνοώδη στην βάση. Σέπαλα παραμένοντα, ίσα ή άνισα, ± συναυξανόμενα με τον καρπό. Ωοθήκη 2-4-χωρη, ωάρια 2 σε κάθε χώρο, στύλος 1, νηματοειδής, στίγμα κεφαλιόμορφο με 2-3 σφαιρικούς λοβούς. Κάψα σφαιρική ή ωοειδής με 4-6 βαλβίδες. Σπέρματα 4(-6) ή λιγότερα, λεία ή χνοώδη.

 

1.	Σέπαλα λίγο οξέα έως κυκλικά, συνήθως στενεύουν απότομα,  λεία ή αραιά τριχωτά.....	2
1α.	Σέπαλα λίγο οξέα έως μακρώς αιχμηρά, χνοώδη.....I.sagittata
2.	Άνθη λευκά ή κρεμ.....I.imperati
2α.	Άνθη ιώδη..(εγκλιματισθέν ξενόφυτο).....I.purpurea