SAXIFRAGACEAE

 

SAXIFRAGACEAE

Πολυετείς πόες, περιστασιακά ετήσιες ή διετείς. Φύλλα συνήθως κατ’εναλλαγήν, άμισχα, απλά ή μερικές φορές λίγο λοβώδη ή παλαμοειδώς διηρημένα, συχνά σχηματίζουν βασικούς ρόδακες. Άνθη ερμαφρόδιτα, κανονικά ή ασθενώς ζυγόμορφα, 5-μερή με σέπαλα και πέταλα ή 4-μερή με σέπαλα μόνον. Σέπαλα ελεύθερα ή πιο συχνά εν μέρει ενωμένα μεταξύ τους και με την ωοθήκη που δίνει την εντύπωση ημιυποφυούς. Πέταλα ελεύθερα. Στήμονες διπλάσιοι του αριθμού των σεπάλων, με εσωτερικά στραμμένους ανθήρες. Καρπό κάψα αποτελούμενη από 2(σπάνια 3-5) καρπόφυλλα ενωμένα μόνον στη βάση ή σχεδόν σε όλο το μήκος τους και συνήθως επεκτεινόμενα στους στύλους σχηματίζοντας βραχύ ράμφος. Σπέρματα πολυάριθμα, μικρά, με καλώς διαμορφωμένο ενδοσπέρμιο.

 

1.	Άνθη 4-μερή, με σέπαλα μόνον. Άνθη σε ψευδοσκιάδια προφυλαγμένα από     κίτρινα βράκτια θυμίζουν έντονα Εuphorbia .......Chrysoplenium alternifolium
1α.	Άνθη 5-μερή, με σέπαλα και πέταλα.....Saxifraga

 

Chrysosplenium alternifolium

Λεπτοφυής πολυετής πόα που διατηρείται πολυετής από λεπτοφυείς άφυλλες παραφυάδες που εξέρχονται από χαλαρά προσκεφάλια. Φύλλα βάσεως λίγα, σε αραιό ρόδακα, με μεγάλους λεπτοφυείς μίσχους, έλασμα 2-4×2,5-4,5 χιλ., κυκλικό έως νεφροειδές, καρδιοειδές στην βάση, μη επεκτεινόμενο προς τα κάτω, με 8-16 ευρείς, ρηχούς, ακρότομους λοβούς διαχωριζόμενους από στενές εγκοπές, λεπτούς και μάλλον ανοιχτοπράσινους, σχεδόν λείους ή αραιά καλυμμένους από παχύ αλλά μαλακό, μη αδενώδες τρίχωμα και από τις 2 πλευρές. Ανθοφόρος βλαστός 10-18 εκ., ανιών έως όρθιος, φύλλα βλαστού 1-3, κατ’εναλλαγήν, όμοια με της βάσεως, αλλά μίσχος μόνον λίγο μεγαλύτερος από το έλασμα. Βλαστός διχοτομικά διακλαδισμένος προς τα πάνω ή σχηματίζει προς τα πάνω μια μικρή ομάδα από επίπεδα σκιαδόμορφα κύματα υποβασταζόμενα από μεγάλα, φυλλόμορφα πρασινοκίτρινα βράκτια. Άνθη 4-μερή (σπάνια 5-μερή), σέπαλα απλωτά, 1,5-2 χιλ. ωοειδή, κίτρινα ή πρασινοκίτρινα, πέταλα απουσιάζουν. Στήμονες 8, βραχύτεροι των σεπάλων. Ωοθήκη υποφυής ή σχεδόν έτσι.

Saxifraga

Πόες, συνήθως πολυετείς αειθαλείς, μερικές φορές ξυλώδεις στη βάση και συχνά σχηματίζουσες προσκεφάλια ή χλοάζουσες, περιστασιακά πολυετείς μέσω βολβιδίων που υπάρχουν στο επίπεδο του εδάφους, πιο σπάνια ετήσιες ή διετείς. Φύλλα συνήθως κατ’εναλλαγήν, σπάνια αντίθετα, χωρίς μίσχο, αυτά που βρίσκονται στην βάση σχηματίζουν ρόδακα, πολύ ποικίλα στο μέγεθος και το σχήμα, τα φύλλα των χλοαζουσών ειδών συχνά με ασβεστώδεις εναποθέσεις που εξέρχονται από πόρους. Άνθη κανονικά 5-μερή, σε κύματα ή απλούς βότρεις, σπάνια μονήρη. Στήμονες 10. Ωοθήκη συνήθως υποφυής ή ημιυποφυής, πιο σπάνια επιφυής, νεκτάρια συχνά υπάρχουν στην βάση της ωοθήκης ή των στύλων.

1.	Ωοθήκη επιφυής ή σχεδόν έτσι, ενωμένη με το υπάνθιο για λιγότερο από το 1/3 του ύψους της…..	2
1α.	Ωοθήκη υποφυής ή ημιυποφυής, ενωμένη με το υπάνθιο για τουλάχιστον στο 1/3 του ύψους της…..	8
2.	Σέπαλα κυρτά, τουλάχιστον στον καρπό.....	3
2α.	Σέπαλα όρθια ή απλωτά.....	4
3.	Φύλλα βάσεως με μακρύ μίσχο και νεφροειδές ή κυκλικό έλασμα. Πέταλα λεπρά κίτρινα με πορτοκαλόχρωμες κηλίδες…..S.sibthorpii
3α.	Φύλλα βάσεως σχεδόν επιφυή, αντωοειδώς σπατουλοειδή. Πέταλα λευκά.....S.stellaris ssp.engleri
4.	Λεπτοφυή ετήσια. Άνθη συνήθως μονήρη, σε νηματοειδείς ποδίσκους. Πέταλα 2-3 χιλ…..S.hederacea
4α.	Πολυετή. Άνθη σε επάκρια κύματα. Πέταλα άνω των 3 χιλ. μήκους.....	5
5.	Φύλλα επιφυή, γραμμοειδώς επιμήκη. Πέταλα κίτρινα…..S.aizoides
5α.	Φύλλα βάσεως με λεπτοφυή μίσχο και κυκλικώς νεφροειδές έλασμα. Πέταλα λευκά, συχνά με πορφυρές κηλίδες.....	6
6.	Βολβίδια υπάρχουν στις μασχάλες των φύλλων της βάσεως. Πέταλα χωρίς πορφυρές κηλίδες…..S.sibirica
6α.	Βολβίδια απουσιάζουν. Πέταλα συνήθως με πορφυρές κηλίδες.....	7
7.	Έλασμα φύλλων βάσεως πλάτους (0,5-)1-2,5(-4) εκ., με 5-11αμβλείς οδόντες. Ταξιανθία συνήθως με 3-12 άνθη. Αλπικό είδος…..S.taygetea
7α.	Έλασμα φύλλων βάσεως πλάτους (1-)3-6(-8,5) εκ., με 11-25 αμβλείς οδόντες. Ταξιανθία συνήθως με περισσότερα από 12 άνθη…..S.rotundifolia
8.	Πέταλα λαμπρά κίτρινα.....	9
8α.	Πέταλα λευκά, ωχρώς πρασινοκίτρινα, ρόδινα ή πορφυρά.....	11
9.	Φύλλα μαλακά, σαρκώδη. Πέταλα στενά, όχι συνεχόμενα στο άνθος. Φυτά σχηματίζοντα χαλαρά προσκεφάλια…..S.aizoides
9α.	Φύλλα δύσκαμπτα και σκληρά. Πέταλα ευρέα, ± συνεχή στο άνθος. Φυτά σχηματίζοντα πυκνώς χλοάζοντα.....	10
10.	Φύλλα καταλήγοντα σε ± αιχμηρή κορυφή. Στήμονες λίγο μακρότεροι των πετάλων…..S.sancta
10α.	Φύλλα αμβλέα με βραχεία κυρτή αιχμή. Στήμονες εμφανώς βραχύτεροι των πετάλων…..S.ferdinandi-colurgi
11.	Βολβίδια υπάρχουν, τουλάχιστον στο επίπεδο του εδάφους, στις μασχάλες των φύλλων της βάσεως.....	12
11α.	Βολβίδια απουσιάζουν.....	13
12.	Βολβίδια στις μασχάλες των φύλλων του βλαστού και βρακτίων. Ταξιανθία με 3-8 άνθη…..S.bulbifera
12α.	Βολβίδια περιορισμένα στις μασχάλες των κατώτερων φύλλων. Ταξιανθία  με 5-11 άνθη…..S.carpetana
13.	Φύλλα όλα ακέραια.....	14
13α.	Φύλλα, τα περισσότερα, διηρημένα σε 3-11 λοβούς.....	23
14.	Φύλλα αντίθετα. Ταξιανθία με 1 άνθος…..S.oppositifolia
14α.	Φύλλα κατ’εναλλαγήν. Ταξιανθίες, οι περισσότερες, με τουλάχιστον 3 άνθη.....	15
15.	Πέταλα βραχύτερα ή λίγο προεκτεινόμενα των σεπάλων, όχι απλωτά, ροδινοπορφυρά, σκούρα ερυθρά ή περιστασιακά ωχρώς πρασινοκίτρινα.....	16
15α.	Πέταλα ευκρινώς μεγαλύτερα των σεπάλων, απλωτά, λευκά ή μερικές φορές αχνώς ρόδινα.....	19
16.	Ταξιανθία διακλαδισμένη, τα περισσότερα άνθη με εμφανή ποδίσκο.....	17
16α.	Άνθη σχεδόν επιφυή σε σταχυόμορφο απλό βότρυ, κρεμάμενα στον οφθαλμό...	18
17.	Πέταλα ωχρώς πρασινοκίτρινα. Εξωτερικά φύλλα βάσεως 2,5-5 χιλ. πλάτους…..S.corymbosa
17α.	Πέταλα ρόδινα ή πορφυρά. Εξωτερικά φύλλα βάσεως αντιλογχοειδή έως σπατουλοειδή, 4-7 χιλ. πλάτους…..S.stribrnyi
18.	Ρόδακες πολυάριθμοι. Φύλλα μόλις διευρυνόμενα προς την κορυφή,  ± οξέα, έως 2,5 χιλ. πλάτους…..S.sempervivum
18α.	Ρόδακες λίγοι. Φύλλα σπατουλοειδή, αμβλέα, πλάτους μεγαλύτερου των 2,5 χιλ…..S.friderici-augusti
19.	Τα μεγαλύτερα φύλλα τουλάχιστον 12 χιλ. μήκους, πριονωτά με κυρτούς οδόντες χόνδρινους οδόντες. Βλαστός συνήθως 15-25 εκ…..S.paniculata
19α.	Φύλλα μικρότερα, περιθώριο ομαλό ή κάπως σκληρό αλλά ποτέ χόνδρινο. Βλαστός 3-10(-16) εκ.....	20
20.	Προσκεφάλια χαλαρά, φύλλα μαλακά. Πέταλα 2,5-3,5 χιλ…..S.glabella
20α.	Προσκεφάλια πυκνά σχηματίζοντας ± κυλινδρικούς βλαστούς, φύλλα σκληρά. Πέταλα έως 2,5 χιλ. μήκους.....	21
21.	Πέταλα αδενωδώς θηλώδη, ιδιαίτερα από κάτω. Πέταλα 4-6 χιλ…..S.spruneri
21α.	Φύλλα λεία και από τις 2 πλευρές αλλά συχνά βλεφαριδωτά ή σκληρά στο περιθώριο.....	22
22.	Φύλλα επιμήκη, οξέως τροπιδώδη, καταλήγοντα σε οξεία κορυφή, με σκληρό περιθώριο στο ανώτερο μισό…..S.scardica
22α.	Φύλλα επίπεδα ή λίγο τροπιδώδη, αμβλέα αλλά μερικές φορές καταλήγοντα σε αιχμή, με μαλακό μεμβρανώδες περιθώριο στο ανώτερο μισό…..S.marginata
23.	Ετήσια ή διετή.....	24
23α.	Πολυετή σχηματίζοντας προσκεφάλια ή χλοάζοντα.....	25
24.	Λεπτοφυή ετήσια. Φύλλα βάσεως σε χαλαρό ρόδακα, ± μαραινόμενο στην άνθηση. Ποδίσκοι τουλάχιστον διπλασίου μήκους από τον κάλυκα.....S.tridactylites
24α.	Διετή. Φύλλα βάσεως σε πυκνό ρόδακα, παραμένοντα κατά την άνθηση. Ποδίσκοι βραχύτεροι του διπλασίου μήκους του κάλυκα…..S.adscendens
25.	Φύλλα με 5-11 λοβούς. Σέπαλα γραμμοειδώς επιμήκη. Πέταλα 9-15 χιλ., ωχρώς λευκά…..S.pedemontana
25α.	Φύλλα με 3-5 λοβούς. Σέπαλα επιμήκη έως ωοειδώς τριγωνικά. Πέταλα έως 7 χιλ., κιτρινοπράσινα ή λευκά…..S.exarata