PORTULACACEAE

 

PORTULACACEAE

Ετήσιες ή πολυετείς πόες, συνήθως λείες και σαρκώδεις, συνήθως λείες, φύλλα απλά, ακέραια, μίσχοι συνήθως απουσιάζουν ή είναι μικροί, έλασμα απλό, συνήθως σαρκώδες. Άνθη μονήρη ή σε κύματα, ερμαφρόδιτα. Βράκτια αφανή. Σέπαλα 2, πέταλα 4-6, ελεύθερα ή ενωμένα προς τα κάτω, στήμονες 3 έως πολλοί. Καρπός κάψα.

 

1.	Άνθη λευκά με ποδίσκο. Στήμονες 3-5…..Montia fontana
1α.	Άνθη κίτρινα χωρίς ποδίσκο. Στήμονες 6-12…..Portulaca oleracea

 

Montia fontana

Πόα μονοετής ή διετής με βλαστό χυμώδη-σαρκώδη, πολυσχιδή, όρθιο 5-12(-30) εκ. Φύλλα αντωοειδή αντίθετα στενούμενα σε μίσχο. Άνθη μικρά, λευκά σε μασχαλιαίο κόρυμβο. Σέπαλα 2. Στεφάνη συμπέταλη, χοανοειδής, σχιστή μονόπλευρα μέχρι τη βάση με λοβούς από τους οποίους οι 3 με στήμονες. Στύλος με 3-σχιδές στίγμα. Καρπός κάψα με 3 βαλβίδες. Σπέρματα 0,9-1,3 χιλ., υποκυκλικά νεφροειδή, στιλπνά μελανά, γενικά λεία στο κέντρο και με νευρώσεις από κωνικά φυμάτια προς το περθώριο.

Το παρόμοια Montia arvensis είναι μικρότερο σχηματίζοντας πρασινοκίτρινες τούφες, σπέρματα θολά μελανά, ομοιόμορφα καλυμένα από ημισφαιρικά φυμάτια.

 

Portulaca oleracea

Μονοετής πόα, πολύκλαδη κατακείμενη μέχρι ανιούσα, σαρκώδης, 10-30 εκ. , βλαστοί συχνά με ερυθρωπή χροιά. Φύλλα αντίθετα ή τα ανώτερα κατ'εναλλαγήν, αντωοειδή με σφηνοειδή βάση, επιφυή, παχιά,  γυαλιστερά. Άνθη κίτρινα, επιφυή, μασχαλιαία ή επάκρια, μονήρη ή σε ομάδες των 3-5 που περιβάλλονται υπό τα ανώτερα φύλλα με 2 εύπτωτα άνισα σέπαλα. Πέταλα 4-6 ελεύθερα ή λίγο συμφυή στη βάση. Στήμονες 6-12, ανθήρες κίτρινοι. Στίγμα 4-6-λοβο. Κάψα ωοειδής, σπέρματα πολλά. Το 2011 βασιζόμενοι στην μορφολογία των σπερμάτων οι Dani & al. περιέγραψαν αρκετά «νέα» είδη, οι κλείδες των οποίων δινονται στην συνέχεια, με την  παρατήρηση ότι τα σπέρματα εξετάσθηκαν με στερεοσκόπιο.

 

1.	Τα μεγαλύτερα σπέρματα διαμέτρου μεγαλύτερης των 0,85 χιλ.....	2
1α.	Τα μεγαλύτερα σπέρματα διαμέτρου μικρότερης των 0,85 χιλ....	6
2.	Επιφάνεια των σπερμάτων καλυμμένη από μικρές θηλές σχεδόν ιδίου μεγέθους.....P.rausii
2α.	Επιφάνεια των σπερμάτων καλυμμένη από μεγάλα φυμάτια στο κέντρο, ή με θηλές στις νευρώσεις, ή είναι επίπεδα.....	3
3.	Κύτταρα του περικαρπίου αστεροειδούς σχήματος.....P.oleracea
3α.	Πλευρικά κύτταρα του περικαρπίου τουλάχιστον με φυμάτια ή θηλές.....	4
4.	Κύτταρα περικαρπίου αστεροειδούς σχήματος, με μεγάλες ακτίνες,  πολλές από αυτές με θηλές στην άκρη.....P.papillato-stellulata
4α.	Κύτταρα περικαρπίου με ένα φυμάτιο στο κέντρο αλλά όχι στις ακτίνες....	5
5.	Τα περισσότερα πλευρικά κύτταρα του περικαρπίου επιμήκη, με (2-)3 φυμάτια, το ένα δίπλα στο άλλο.....P.trituberculata
5α.	Μερικά ή όλα τα κύτταρα του περικαρπίου αστεροειδούς σχήματος, ισοδιαμετρικά, με μεγάλες ακτίνες και μονήρη ή σε ζεύγη φυμάτια στο κέντρο.....P.cypria
6.	Περικαρπίου κύτταρα ισοδιαμετρικά, με μακρές ακτίνες, αστεροειδή,  επίπεδα, χωρίς φυμάτια και θηλές.....P.nitida
6α.	Περικαρπίου κύτταρα επιμήκη, με βραχείες ακτίνες, συχνά με φυμάτια ή θηλές.....	7
7.	Περικαρπίου κύτταρα αστεροειδή, οι θηλές είναι πάνω στις ακτίνες.....
7α.	Η επιφάνεια του σπέρματος ομοιόμορφα καλυμμένη με θηλές σχεδόν του ιδίου μεγέθους, αστεροειδή κύτταρα εμφανή.....P.zaffrani