LAMIACEAE (LABIATAE)

 

LAMIACEAE

Αρωματικά φρύγανα ή πόες. Βλαστοί όρθιοι, 4-γωνικοί, με αδενώδεις τρίχες που εκκρίνουν αιθέρια έλαια. Φύλλα αντίθετα ή σε σπονδύλους, συνήθως απλά, χωρίς παράφυλλα. Ταξιανθία συνήθως ψευδοσπόνδυλος που σχηματίζει επάκριο βότρυ-στάχυ-κεφάλιο. Άνθη ερμαφρόδιτα, ζυγόμορφα, δίχειλα, ανώτερο χείλος δίλοβο και το κατώτερο 3-λοβο, σπάνια το ανώτερο ακέραιο και το κατώτερο 4-λοβο, σπάνια 5-λοβο, με σωλήνα τριχωτό εσωτερικά. Στήμονες επιπετάλιοι, 4, διδύναμοι (2 μεγάλοι και 2 μικροί) σπάνια 2. Στύλος 1 από το κέντρο της ωοθήκης, στίγμα δισχιδές. Κάλυκας 5-λοβος, ή δίχειλος, ανώτερο χείλος 3-οδοντωτό ή ακέραιο, κατώτερο χείλος 2- ή 4-οδοντωτό, σωλήνας μερικές φορές τριχωτός εσωτερικά. Ωοθήκη επιφυής τετράχωρη. Καρπός από 4 μονόσπερμα κάρυα.

1.	Στεφάνη ± μονόχειλη, το άνω χείλος υποτυπώδες ή απουσιάζει…..		2
1α.	Στεφάνη ± ακτινόμορφη, ή δίχειλη με ευδιάκριτο άνω χείλος…..		3
2.	Άνω χείλος στεφάνης απουσιάζει, σωλήνας λείος εσωτερικά…..Teucrium
2α.	Άνω χείλος στεφάνης υπάρχει ακέραιο ή αποτελούμενο από 2 μικρούς οδόντες, σωλήνας με δακτύλιο τριχών εσωτερικά…..Ajuca
3.	Γόνιμοι στήμονες 2…..		4
3α.	Γόνιμοι στήμονες 4…..		7
4.	Άνω χείλος στεφάνης έντονα κυρτό μορφής κράνους…..Salvia
4α.	Άνω χείλος στεφάνης επίπεδο ή λίγο κυρτό…..		5
5.	Κατώτερα φύλλα πτεροειδή…..Lycopus
5α.	Κατώτερα φύλλα ακέραια…..		6
6.	Άνω χείλος στεφάνης ακέραιο, σπάνια περίβρωτο, πόες.......Ziziphora
6α.	Άνω χείλος στεφάνης δισχιδές, θάμνοι….Rosmarinous officinalis
7.	Άνω χείλος στεφάνης έντονα κυρτό, σχεδόν ίσο ή πολύ προεξέχων του κάτω   χείλους, κάλυκας συνήθως ακτινόμορφος.....		8
7α.	Άνω χείλος στεφάνης ± επίπεδο, ή λίγο κυρτό, συνήθως βραχύτερο του κάτω      χείλους, ή στεφάνη ακτινόμορφη, κάλυκας συχνά δίχειλος…..		31
8.	Κάλυκας με νωτιαία ραχιαία προεξοχή…..Scutellaria
8α.	Κάλυκας χωρίς ραχιαία προεξοχή…..		9
9.	Σωλήνας κάλυκα λεπτός και επιμήκης με πλατειά χείλη…..		10
9α.	Σωλήνας κάλυκα υποσφαιρικός, κωδωνοειδής, χοανοειδής ή σωληνοειδής…..		12
10.	Σωλήνας κάλυκα ζυγόμορφος, καμπυλωτός…..Molucella spinosa
10α.	Κάλυκας ακτινόμορφος, ευθύς…..Ballota
12.	Διακλαδώσεις στύλου ευκρινώς άνισες…..		13
12α.	Διακλαδώσεις στύλου ίσες ή σχεδόν ίσες…..		16
13.	Οδόντες κάλυκα ίσοι, σωλήνας κάλυκα με 5-10 νεύρα…..Phlomis
13α.	Κάλυκας δίχειλος, κατώτερο χείλος μακρύτερο από το πάνω, σωλήνας κάλυκα με 13 νευρώσεις…..		14
14.	Σπόνδυλοι με 2-6(8) ίσα ποδισκοφόρα άνθη, κάλυκας κυρτός στη βάση, σωλήνας συνεσφιγμένος…..Acinos
14α.	Σπόνδυλοι πολυανθείς, η σε ποδισκοφόρα κύματα, κάλυκας όχι κυρτός στη βάση ή με συνεσφιγμένο σωλήνα…..		15
15.	Κάλυκα σωλήνας ευθύς, ταξιανθία από ποδισκοφόρα κύματα…..Calamintha
15α.	Κάλυκα σωλήνας κυρτός, ταξιανθία σε πολυανθείς σπονδύλους…..Clinopodium
16.	Κάλυκας με 11-15 νευρώσεις…..		17
16α.	Κάλυκας  με 5-10 νευρώσεις…..		20
17.	Κάλυκας με 11-13 νευρώσεις…..		18
17α.	Κάλυκας με 15 νευρώσεις…..Micromeria
18.	Στήμονες με ανθήρες ± ενωμένους κάτω από το άνω χείλος της στεφάνης, κάλυκας με 13 νευρώσεις…..Micromeria
18α.	Στήμονες αποκλίνοντες, κάλυκας με 11-13 νευρώσεις…..Satureja
20.	Πλευρικού λοβοί του κάτω χείλους της στεφάνης απουσιάζουν ή είναι δυσδιάκριτοι, μερικές φορές αντικαθιστάμενοι από μικρούς σχεδόν οξείς οδόντες…..Lamium
20α.	Πλευρικοί λοβοί του κάτω χείλους της στεφάνης ευδιάκριτοι, ± αμβλείς…..		21
21.	Βρακτίδια πολύ αιχμηρά…..		22
21α.	Βρακτίδια όχι αιχμηρά, μερικές φορές απουσιάζουν…..		23
22.	Κατώτερο χείλος στεφάνης με 2 κωνικές προεξοχές στη βάση των πλευρικών  λοβών, φυτά μονοετή…..Galeopsis
22α.	Κατώτερο χείλος στεφάνης χωρίς κωνικές προεξοχές, φρύγανα…..Ballota
23.	Κάλυκας ευκρινώς δίχειλος…..		24
23α.	Κάλυκας όχι δίχειλος, οδόντες κάλυκα ίσοι ή άνισοι…..		26
24.	Κάλυκας με φάρυγγα κλειστό στον καρπό στην ξήρανση, νήματα στημόνων με βελονοειδές εξάρτημα κάτω από την κορυφή…..Prunella
24α.	Κάλυκας με φάρυγγα πάντα ανοικτό, στήμονες χωρίς εξάρτημα…..		25
25.	Στεφάνη 17-20 χιλ, κάρυα μορφής δρύπης…..Prasium majus
25α.	Στεφάνη 8 χιλ. περίπου, κάρυα ξηρά…..Satureja
26.	Κάρυα τριχωτά στην κορυφή…..Leonurus
26α.	Κάρυα όχι τριχωτά στην κορυφή.....		28
28.	Στεφάνη λαμπρά κίτρινη και καστανή, άνω χείλος (8-)10-12 χιλ….. Galeobdolon montanum
28α.	Στεφάνη ωχροκίτρινη, λευκή, ρόδινη ή πορφυρή, άνω χείλος έως 8 χιλ…..		29
29.	Κυρίως χαμηλοί θάμνοι με ανερχόμενους βλαστούς, στεφάνη έως 11 χιλ, κάλυκας μικρότερος των 7 χιλ., στήμονες αποκλίνοντες…..Satureja
29α.	Κυρίως ποώδη φυτά με όρθιους βλαστούς, στεφάνη > των 11 χιλ., κάλυκας μεγαλύτερος των 7 χιλ., στήμονες παράλληλοι…..		30
30.	Σωλήνας κάλυκας διευρυνόμενος άνω του μέσου, στεφάνη με ή χωρίς δακτύλιο τριχών στον φάρυγγα…..Ballota
30α.	Σωλήνας κάλυκα καθόλου ή σπάνια διευρυνόμενος άνω του μέσου, σωλήνας       στεφάνης χωρίς δακτύλιο τριχών στον φάρυγγα…..Stachys
31.	Άνω οδόντας του κάλυκα με ένα καρδιοειδές ή αντωοειδές κορυφαίο εξάρτημα …..Lavandula
31α.	Άνω οδόντας του κάλυκα χωρίς εξάρτημα…..		32
32.	Σπόνδυλοι ταξιανθίας συναθροισμένοι σε στάχεις…..Origanum
32α.	Σπόνδυλοι ταξιανθίας μη συναθροισμένοι σε στάχεις…..		33
33.	Στεφάνη σχεδόν ακτινόμορφη, με 4 ίσους ή σχεδόν ίσους λοβούς…..		34
33α.	Στεφάνη δίχειλη…..		38
34.	Κάλυκας ζυγόμορφος…..		35
34α.	Κάλυκας ± ακτινόμορφος…..		37
35.	Κάλυκας έντονα δίχειλος, φάρυγγας λείος εσωτερικά…..Thymus
35α.	Κάλυκας ασθενώς δίχειλος, φάρυγγας τριχωτός εσωτερικά…..Mentha
37.	Ανθοταξίες πυκνά πτεροειδώς τριχωτές δίνοντας εντύπωση τούφας......Thymus
37α.	Ανθοταξίες όχι πτεροειδώς τριχωτές…..Mentha
38.	Άνθη με στεφάνη 25-40 χιλ., κάλυκας δίχειλος με του άνω οδόντες πολύ  προεξέχοντες των κάτω…..		39
38α.	Άνθη είτε με στεφάνη < των 25 χιλ. είτε με κάλυκα όχι δίχειλο και με τους πάνω οδόντες να προεξέχουν πολύ από τους κάτω…..		41
39.	Κάλυκας < 11 χιλ., βρακτίδια υπάρχουν…..Glechoma
39α.	Κάλυκας > των 11 χιλ., βρακτίδια απόντα…..Melittis melissophyllum
41.	Κάλυκας με 5-10 νευρώσεις…..		42
41α.	Κάλυκας με 11-15(-22) νευρώσεις…..		59
42.	Στεφάνη μεγαλύτερη των 11 χιλ…..		43
42α.	Στεφάνη μικρότερη των 11 χιλ…..		49
43.	Κάλυκας δίχειλος με άνισους οδόντες…..Thymus
43α.	Κάλυκας όχι δίχειλος με οδόντες ± ίσους…..		44
44.	Άνθη βιολετί-μπλε στύλος όχι γυνοβασικός…..Ajuca
44α.	Άνθη σπάνια βιολετί-μπλε στύλος γυνοβασικός…..		45
45.	Στήμονες έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης, σωλήνα στεφάνης έγκλειστος στον κάλυκα, άνω χείλος στεφάνης επίμηκες έως γραμμοειδές, δίχειλο…..		46
45α.	Στήμονες όχι έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης, σωλήνας στεφάνης προεκτεινόμενος του κάλυκα, άνω χείλος στεφάνης ± ωοειδές, ακέραιο ή περίβρωτο, σπάνια δισχιδές…..		47
46.	Βρακτίδια συνήθως υπάρχουν, κάλυκας 5-10-οδοντωτός…..Marrubium
46α.	Βρακτίδια απουσιάζουν, κάλυκας 10-οδοντωτός…..Sideritis
47.	Σωλήνας κάλυκα λεπτός και επιμήκης με πλατειά χείλη…..Ballota
47α.	Σωλήνας κάλυκα όχι όπως πιο πάνω…..		48
48.	Στεφάνη 12(-14) χιλ. συχνά χαμηλοί θάμνοι με ανερχόμενους βλαστούς, στήμονες αποκλίνοντες μεταξύ τους…..Satureja
48α.	Στεφάνη 12-25 χιλ. συνήθως πόες με όρθιους βλαστούς, στήμονες παράλληλοι…..Stachys
49.	Κάλυκας δίχειλος…..		50
49α.	Κάλυκας όχι δίχειλος…..		52
50.	Στήμονες έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης, παράλληλοι…..Sideritis
50α.	Στήμονες ± προεξέχοντες του σωλήνα της στεφάνης, αποκλίνοντες…..		51
51.	Κάλυκας κυρτός στη βάση στην καρποφορία…..Satureja
51α.	Κάλυκας όχι κυρτός στη βάση στην καρποφορία…..Thymus
52.	Ετήσια, χωρίς μη ανθοφόρους βλαστούς στην άνθηση…..		54
52α.	Πολυετή, ξυλώδη στη βάση, με μη ανθοφόρους βλαστούς στην άνθηση…..		56
54.	Κάλυκας 3-4 χιλ., στήμονες αποκλίνοντες μεταξύ τους…..Satureja
54α.	Κάλυκας 5-8 χιλ., στήμονες παράλληλοι μεταξύ τους…..		55
55.	Στεφάνη βαθειά κίτρινη ή κίτρινη και μελανή…..Sideritis
55α.	Στεφάνη ωχροκίτρινη, λευκή, ρόδινη, ερυθρωπή ή πορφυρή…..Stachys
56.	Βρακτίδια υπάρχουν…..		57
56α.	Βρακτίδια απουσιάζουν…..		58
57.	Κάλυκας 7-12 χιλ., στήμονες παράλληλοι…..Stachys
57α.	Κάλυκας 2,5-7(-9) χιλ., στήμονες αποκλίνοντες μεταξύ τους…..Satureja
58.	Στήμονες παράλληλοι, έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης…..Sideritis
58α.	Στήμονες αποκλίνοντες μεταξύ τους ± προεξέχοντες του σωλήνα…..Satureja
59.	Σωλήνας κάλυκα πεπλατυσμένος στη ράχη, με 13 ή 20-22 νευρώσεις…..		60
59α.	Σωλήνας κάλυκα όχι πεπλατυσμένος στη ράχη, με 11-15 νευρώσεις…..		62
60.	Κάλυκας με 20-22 νευρώσεις…..Thymus
60α.	Κάλυκας με 13 νευρώσεις…..Thymbra
62.	Γυρεόσακκοι σε ορθές γωνίες, εκείνοι των ανά ζεύγη ανθήρων σχηματίζουν σταυρό, νήματα παράλληλα…..		63
62α.	Γυρεόσακκοι σπάνια σε ορθές γωνίες μεταξύ τους, νήματα συνήθως αποκλίνοντα…..		64
63.	Φυτά με παραφυάδες, κάθε γυρεόσακκος ανοίγει με χωριστή σχισμή…..Glechoma
63α.	Φυτά χωρίς παραφυάδες, οι γυρεόσακκοι ανοίγουν με κοινή σχισμή......Nepeta
64.	Στύλος όχι γυνοβασικός, στεφάνη βιολετί-κυανή.....Ajuca
64α.	Στύλος γυνοβασικός, στεφάνη σε διάφορα χρώματα…..		65
65.	Κάλυκας με 15 νευρώσεις…..		66
65α.	Κάλυκας με (11-)13 νευρώσεις…..		70
66.	Φύλλα κυρίως δίς πτεροσχιδή…..Lavandula
66α.	Φύλλα όχι δις πτεροσχιδή…..		68
68.	Μεσαίος λοβός κάτω χείλους στεφάνης συνήθως κοίλος, οδοντωτός με στρόγγυλους οδόντες, πλευρικοί λοβοί δυσδιάκριτοι, στήμονες παράλληλοι.....Nepeta
68α.	Μεσαίος λοβός κάτω χείλους στεφάνης σχεδόν επίπεδος, συνήθως ακέραιος  ή περίβρωτος στην κορυφή, πλευρικοί λοβοί ευδιάκριτοι, στήμονες μη παράλληλοι, αποκλίνοντες ή συγκλίνοντες.....
	a.	Σπόνδυλοι με μονόπλευρους στάχεις.....Hyssopus officinalis
	aa.	Σπόνδυλοι όχι με μονόπλευρους στάχεις.....Micromeria
70.	Διακλαδώσεις στύλου ευκρινώς άνισες…..		71
70α.	Διακλαδώσεις στύλου ίσες ή σχεδόν ίσες…..		73
71.	Σπόνδυλοι με 2-6(-8) ίσα μισχοφόρα άνθη, κάλυκας συνήθως κυρτός  στη βάση, σωλήνας συνεσφιγμένος…..Acinos
71α.	Σπόνδυλοι πολυανθείς ή σε ποδισκοφόρα κύματα, κάλυκας όχι κυρτός στη βάση ή συνεσφιγμένος…..		72
72.	Σωλήνας κάλυκα κυρτός, ταξιανθία με πολυανθείς σπονδύλους…..Clinopodium
72α.	Σωλήνας κάλυκα ευθύς, ταξιανθία σε ποδισκοφόρα κύματα…..Calamintha
73.	Άνω οδόντες κάλυκα παρόμοιοι με τους κάτω…..		74
73α.	Άνω οδόντες κάλυκα ευδιάκριτα διαφορετικοί από τους κάτω…..		76
74.	Ταξιανθία με πτεροειδείς τρίχες…..Thymus
74α.	Ταξιανθία χωρίς πτεροειδείς τρίχες…..		75
75.	Στήμονες αποκλίνοντες μεταξύ τους…..Satureja
75α.	Στήμονες με ανθήρες ± συμφυείς μεταξύ τους, κάτω από τα άνω χείλος της στεφάνης…..Micromeria
76.	Σωλήνας στεφάνης ευθύς, φύλλα συνήθως μικρότερα των 2 εκ…..		77
76α.	Σωλήνας στεφάνης ευκρινώς κυρτός, φύλλα τουλάχιστον 2 εκ….. Melissa officinalis
77.	Στήμονες συγκλίνοντες, καμπυλωμένοι, σωλήνας κάλυκα συνήθως καμπυλωμένος…..Micromeria
77α.	Στήμονες αποκλίνοντες, ευθείς, σωλήνας κάλυκα ευθύς…..Thymus

 

Acinos

Σαν την Satureja αλλά τα άνθη πάντοτε σε σπονδύλους, κάλυκας σωληνοειδής, τριχωτός εσωτερικά, με 13 νεύρα,  σωλήνας συνήθως κυρτός, συνεσφιγμένος περίπου στο μέσον και υβώδης στη βάση, δίλοβος, κατώτεροι οδόντες μεγαλύτεροι από τους ανώτερους, διακλαδώσεις στύλου άνισες. Σπόνδυλοι με 6 άνθη. Βράκτια μη διαφέροντα, βρακτίδια μικρά.

 

1.	Πολυετή, κάπως ξυλώδη στην βάση. Στεφάνη 10-20 χιλ.....	2
1α.	Ετήσια ή περιστασιακά βραχύβια πολυετή, όχι φυλλώδη στην βάση. Στεφάνη 7-10 χιλ.....	3
2.	Έλασμα φύλλων ευρέως ελλειψοειδές έως υποκυκλικό, σχεδόν ακέραιο.....A.alpinus
2α.	Έλασμα φύλλων ελλειψοειδές έως ευρέως λογχοειδές, 2-2,5 φορές μακρύτερο του πλάτους του, με οξεία κορυφή, ± ασύμμετρα οδοντωτό στο ανώτερο μέρος.....A.suaveolens
3.	Έλασμα φύλλων ελλειψοειδές, τουλάχιστον 1,5 φορά μακρύτερο του πλάτους του.....A.arvensis
3α.	Έλασμα φύλλων ωοειδώς ρομβοειδές, περίπου ίσου μήκους και πλάτους.....	4
4.	Φύλλα σχετικά λεπτά, λίγο οξέα. Κάλυκας πολλές μακρές, λεπτές, απλωτές μη αδενώδεις τρίχες.....A.graveolens
4α.	Φύλλα με παχύ έλασμα, με πεπαχυμένο περιθώριο. Μη αδενώδεις τρίχες του κάλυκα λίγες, σχετικά βραχείες και σκληρές.....A.nanus

Ajuga

Μονοετή έως πολυετή ποώδη, σπάνια ξυλώδη φυτά. Φύλλα απλά, με έλασμα παπυρώδες και περιθώριο οδοντωτό έως περίτμητο, σπάνια σχεδόν ακέραια. Σπόνδυλοι από 2-πολλά άνθη σε ψευδοστάχεις, υπάνθια φύλλα όμοια με του βλαστού, σπάνια ανόμοια ή σταδιακά μετατρεπόμενα σε βράκτια, μεγαλύτερα των φύλλων του βλαστού. Άνθη σχεδόν επιφυή. Κάλυκας ± ακτινόμορφος, με 10 νευρώσεις, μερικές φορές με σχεδόν αφανείς δευτερεύουσες μεταξύ των κυρίων νευρώσεων και 5 οδόντες, λίγο ανόμοιους. Στεφάνη δίχειλη, συχνά εμφανής στον καρπό, σωλήνας ευθύς έως ελαφρώς κυρτός, φάρυγγας ελαφρώς διεσταλμένος, σπάνια λείος εσωτερικά, συχνά με δακτύλιο τριχών, ανώτερο χείλος της στεφάνης ευθύ, συνήθως πολύ βραχύ, ακέραιο έως δίλοβο, κατώτερο χείλος επίμηκες, 3-λοβο, με μεσαίο λοβό υποκαρδιοειδή-δή και πλευρικούς λοβούς επιμήκεις. Στήμονες διδύναμοι, όλοι συνήθως προεξέχοντες υπό τα άνω χείλος. Στύλος όχι γυνοβασικός. Κάρυα με δικτυωτή νεύρωση ή ρικνά.

1.	Φύλλα τριμερή με γραμμοειδή, μερικές τρισχιδή τμήματα.....A.chamaepytis
	a.	Τμήματα φύλλων 0,5-2 χιλ. πλάτους. Στεφάνη (5-)7-15 χιλ......ssp.chamaepitys
	aa.	Τμήματα φύλλων 1,5-3(-4) χιλ. πλάτους. Στεφάνη 18-25 χιλ.....ssp.chia…..(A.bombycina)
1α.	Φύλλα ακέραια, οδοντωτά ή αβαθώς λοβώδη.........		2
2.	Φύλλα 3-6(-8) χιλ. πλάτους, γραμμοειδή έως γραμμοειδώς επιμήκη.....A.iva
2α.	Φύλλα 8-40(-50) χιλ. πλάτους, επιμήκη έως αντωοειδώς κυκλικά.....		3
3.	Στήμονες έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης, ανώτερο χείλος στεφάνης με 2 εμφανείς λοβούς.....A.orientalis
3α.	Στήμονες ± προεξέχοντες του σωλήνα της στεφάνης, ανώτερο χείλος στεφάνης ακέραιο ή με 2 βραχείς οδόντες ή λοβούς.....		4
4.	Άνθη μονήρη ή στην μασχάλη κάθε φύλλου.....		5
4α.	Άνθη 4 ή περισσότερα σε σπονδύλους σε κάθε κόμβο.....		7
5.	Φύλλα βλαστού επιφυή, ημιπερίβλαστα, σωλήνας στεφάνης βραχύτερος του κάλυκα......A.laxmannii
5α.	Φύλλα βλαστού με πολύ βραχύ μίσχο, όχι ημιπερίβλαστα, σωλήνας στεφάνης προεξέχει του κάλυκα.....		6
6.	Κάλυκας 6-10(-11) χιλ., κατώτερα φύλλα 10-22 χιλ. πλάτους, ακέραια ή οδοντωτά.....A.salicifolia
6α.	Κάλυκας 11-15 χιλ., κατώτερα φύλλα 25-45 χιλ. πλάτους, με ασθενείς λοβούς ή οδόντωση.....A.piskoi
7.	Μεσαίο και ανώτερο μέρος του βλαστού χνοώδες στις απέναντι πλευρές, εναλλακτικά σε κάθε κόμβο.....A.reptans
7α.	Μεσαίο και ανώτερο μέρος του βλαστού ± ομοιόμορφα τριχωτό ολόκληρο.....		8
8.	Στήμονες εμφανώς προεξέχει του σωλήνα της στεφάνης, νήματα στημόνων τριχωτά, ανώτερα βράκτια βραχύτερα των ανθέων.....A.genavensis
8α.	Στήμονες μόλις προεξέχουν του σωλήνα της στεφάνης, νήματα στημόνων λεία, ανώτερα βράκτια προεξέχουν των ανθέων.....A.pyramidalis

Ballota

Πολυετείς πόες. Σπόνδυλοι με λίγα έως πολλά άνθη. Βρακτίδια υπάρχουν. Κάλυκας 10-νευρος, χείλη κυματοειδή ή με 5-16 εγκοπές ή οδόντες, λοβοί ± με απότομα αιχμηρή κορυφή ή κορυφή αγανώδης, σπάνια ακέραια. Σωλήνας στεφάνης μικρότερος ή ίσος του κάλυκα, με δακτύλιο τριχών εσωτερικά. Στήμονες παράλληλοι, το εξωτερικό ζεύγος μεγαλύτερο. Στύλος διακλαδισμένος άνισα. Κάρυα επιμήκη.

1.	Κάλυκας στενώς κωδωνοειδής, με 5 οδόντες.....B.nigra
1α.	Κάλυκας ευκρινώς ευρύς και διαστελλόμενος προς τα πάνω, συχνά σχηματίζει ένα πλατύ χείλος, οδόντες 5-10, μερικές φορές αμβλείς.....	2
2.	Κάλυκας ευκρινώς ευρύς, αλλά δεν σχηματίζει ένα ευρύ χείλος επάνω, οδόντες 10, ευκρινείς, τριγωνικοί, οξύληκτοι…..B.glandulosissima
2α.	Κάλυκας με χείλος επάνω…..	3
3.	Κάλυκας με χείλος επάνω διαμέτρου περ. 6 χιλ., κανονικά οξέως οδοντωτός με άγανο περ. 1 χιλ......B.hispanica
3α.	Κάλυκας με πλατύ χείλος επάνω, οδόντες ευρείς και αμβλείς.....	4
4.	Φύλλα φαιώς χνοώδη. Χείλος κάλυκα 12-20 χιλ. διαμέτρου, με ελαφρώς κυματοειδές περιθώριο.....B.acetabulosa
4α.	Φύλλα πλήρως καλυμμένα με παχύ, λευκό χνούδι. Χείλος κάλυκα 8-10 χιλ. διαμέτρου, με ευρείς οξύληκτους λοβούς.....B.pasudodictamnus

Calamintha

Πολυετείς πόες μερικές φορές ξυλώδεις στη βάση. Φύλλα με μίσχο, πριονωτά έως ακέραια. Ταξιανθία χαλαρή, άνθη σε αντίθετα, μασχαλιαία, συνήθως σε ποδισκοφόρα κύματα, ανά 1-12. Βρακτίδια μικρά, στενά. Κάλυκας σωληνοειδής, με 11-13 νευρώσεις, σωλήνας ευθύς, φάρυγγας όχι συνεσφιγμένος, αραιά τριχωτός στον φάρυγγα, με βάση καθόλου ή λίγο σακοειδή στην καρποφορία, ± δίχειλος, ανώτερο χείλος 3-οδοντωτό, κατώτερο 2-δολοβο και μεγαλύτερο από το ανώτερο. Στεφάνη δίχειλη, ανώτερο χείλος ακέραιο ή περίβρωτο, κατώτερο χείλος 3-λοβο, ο μεσαίος λοβός μεγαλύτερος, σωλήνας ευθύς. Στήμονες 4, έγκλειστοι, ή οι 2 κατώτεροι μεγαλύτεροι και προεξέχοντες. Στύλος με άνισες διακλαδώσεις. Κάρυα ευρέως ωοειδή έως υποκυκλικά, λεία.

1.	Κάλυκας (10-)12-16 χιλ., στεφάνη 25-40 χιλ…..C.grandiflora
1α.	Κάλυκας 3-10 χιλ., στεφάνη έως 22 χιλ…..		2
2.	Κάλυκας με πυκνές, μακρές, στρωτές τρίχες…..C.cretica
2α.	Κάλυκας με βραχείες, όχι στρωτές ή ουλώδεις τρίχες, ή με σποραδικά μεγάλες στρωτές τρίχες…..		3
3.	Φύλλα με πυκνό φαιό χνούδι και στις 2 πλευρές…..C.incana
3α.	Φύλλα πράσινα και μάλλον σποραδικά τριχωτά, τουλάχιστον από πάνω.......		4
4.	Κατώτεροι οδόντες κάλυκα 2-4 χιλ. με πυκνές μεγάλες βλεφαρίδες, τρίχες φάρυγγα κάλυκα ± έγκλειστες…..C.menthifolia
4α.	Κατώτεροι οδόντες κάλυκα 1-2 χιλ., χωρίς ή με λίγες πολύ μεγάλες βλεφαρίδες, τρίχες φάρυγγα κάλυκα κάπως προεξέχουσες…..C.nepeta
	a.	Κύματα με (5-)10-20 άνθη, ποδίσκοι ταξιανθίας 8-22 χιλ. δευτερεύουσες διακλαδώσεις 5-10 χιλ, φύλλα 20-35(-45) χιλ, με 5-9 οδόντες σε κάθε πλευρά…..ssp.nepeta
	aa.	Κύματα με 5-11(-15) άνθη, ποδίσκοι ταξιανθίας 0-5(-10) χιλ., δευτερεύουσες διακλαδώσεις 0-5 χιλ., φύλλα 10-20(-25) χιλ. σχεδόν ακέραια με έως 5 οδόντες σε κάθε πλευρά…..ssp.glandulosa

Clinopodium

Πολυετείς πόες, φύλλα οδοντωτά, μειούμενα σε βράκτια προς την κορυφή του βλαστού. Σπόνδυλοι ανθέων κεφαλιόμορφοι, ποδίσκοι μερικές φορές υπάρχουν. Κάλυκας σωληνοειδής με 13 νευρώσεις, μερικές φορές συνεσφιγμένος στο μέσον, διογκωμένος στην μια πλευρά της βάσης, ευθύς ή ελαφρώς κυρτός, δίχειλος, ανώτερο χείλος 3-οδοντωτό, κατώτερο χείλος 2-οδοντωτό. Στεφάνη ερυθροϊώδης, ή λευκή, δίχειλη με σταδιακά διαστελλόμενο φάρυγγα προς τα πάνω, με 2 σειρές τριχών, ανώτερο χείλος ευθύ με κορυφή αβαθώς δίλοβη, κατώτερο 3-λοβο. Οι 2 μεγαλύτεροι από τους 4 στήμονες φθάνουν στο   άνω χείλος της στεφάνης.

1.	Άνθη σε χαλαρούς σπονδύλους σχηματίζοντας σταχυόμορφη ταξιανθία. Στεφάνη ± κρεμ.....C.dalmaticum
1α.	Άνθη σε 2-4 πυκνούς, πολυανθείς, ευκρινώς διαχωρισμένους σπονδύλους. Στεφάνη  πορφυροϊώδης.....C.vulgare

Galeobdolon montanum

Αραιά έως πυκνά τριχωτό, όρθιο πολυετές 15-60 εκ.. φύλλα 3-8×2-6 εκ., ωοειδή έως ωοειδώς κυκλικά, τραχέως οδοντωτά, σπάνια πριονωτά, ακρότομα έως ελαφρώς καρδιοειδή στην βάση. Βράκτια παρόμοια με τα φύλλα, τα ανώτερα συνήθως στενότερα και με λίγους οδόντες με μήκος 1,5-3,5 φορές του πλάτους τους. Κάλυκας 7-10 χιλ. οι οδόντες περ. το ¼ του μήκους του σωλήνα. Σπόνδυλοι με 9-15 άνθη. Στεφάνη 14-25 χιλ, λαμπρά κίτρινη με καστανές κηλίδες, σωλήνας ευθύς, με δακτύλιο τριχών εσωτερικά.

Galeopsis

Ετήσιες πόες. Βλαστός όρθιος ή ανιών, απλωτά διακλαδισμένος. Φύλλα με μίσχο, έλασμα ωοειδώς λογχοειδές έως λογχοειδές. Άνθη επιφυή. Σπόνδυλοι πυκνοί, οι ανώτεροι σχεδόν επάλληλοι, οι κατώτεροι αραιά τοποθετημένοι, βρακτίδια σμηριγγοειδή, πολύ αιχμηρά. Κάλυκας σωληνοειδώς κωδωνοειδής με 5-10 νεύρα, 5-οδοντωτός με οδόντες αγκαθωτούς. Στεφάνη στικτή, ευκρινώς δίχειλη, ανώτερο χείλος όρθιο, μορφής κράνους, τριχωτό εξωτερικά, κατώτερο χείλος 3-λοβο, με 2 κωνικές προεξοχές στη βάση, φάρυγγας διεσταλμένος, σωλήνας ευθύς, ίσος ή πολύ προεξέχων του κάλυκα, με δακτύλιο τριχών εσωτερικά. Στήμονες 4, παράλληλοι, υπό το άνω χείλος. Στύλος με επάκρια σχισμή.

1.	Φυτά με άκαμπτες, συχνά κιτρινωπές τρίχες, βλαστός διογκωμένος στα γόνατα όταν είναι νεαρός.....	2
1α.	Φυτά χωρίς άκαμπτες τρίχες, βλαστός όχι διογκωμένος στα γόνατα.....	5
2.	Βλαστός με ± πυκνό στρωτό τρίχωμα και στις 4 πλευρές, κάλυκας με σκληρές τρίχες περιορισμένες στους οδόντες και τις εσοχές.....G.pubescens
2α.	Βλαστός χωρίς στρωτό τρίχωμα ή με τρίχες μόνον σε 2 απέναντι πλευρές, σωλήνας κάλυκα με σκληρές τρίχες τουλάχιστον στις νευρώσεις.....	3
3.	Στεφάνη (22-)27-34 χιλ. ανοικτοκίτρινη, συνήθως με μεγάλη ερυθρωπή κηλίδα στο πάνω χείλος.....G.speciosa
3α.	Στεφάνη 15-20(-28) χιλ. ρόδινη (σπάνια λευκή ή ανοικτοκίτρινη) με πιο σκούρο περιθώριο.....	4
4.	Στεφάνη με τον μεσαίο λοβό του κάτω χείλους ευρύ και επίπεδο, ακέραιο.....G.tetrahit
4α.	Στεφάνη με τον μεσαίο λοβό του κάτω χείλους στενότερο κυρτό με τα χείλη ± κυρτά, ευκρινώς περίβρωτα.....G.bifida
5.	Φύλλα και κάλυκας με πυκνό μαλακό μεταξώδες τρίχωμα, βρακτίδια των κατώτερων σπονδύλων συνήθως βραχύτερα του σωλήνα του κάλυκα.....G.segertum
5α.	Φύλλα και κάλυκας χνοώδεις έως λείοι, ποτέ μεταξώδεις, εξωτερικά βρακτίδια των κατώτερων σπονδύλων συνήθως προεξέχουν του σωλήνα του κάλυκα.....G.ladanum

Glechoma

Πολυετείς πόες με παραφυάδες. Βλαστός ανιών έως διάχυτος. Φύλλα με μακρύ μίσχο και καρδιοειδή βάση. Σπόνδυλοι με 2-6-(πολλά) άνθη, μονόπλευροι. Κάλυκας σωληνοειδώς κωδωνοειδής, ελαφρώς κυρτός κοντά στον φάρυγγα, με 15 νευρώσεις, δίχειλος, ανώτερο χείλος με 3, κατώτερο με 2 οδόντες. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας ευθύς, ευρύτερος προς την κορυφή, ανώτερο χείλος επίπεδο, κατώτερο χείλος 3-λοβο. Στήμονες 4, οι 2 κοντά στους πλευρικούς λοβούς του κάτω χείλους και οι άλλοι 2 κοντά στον φάρυγγα υπό το άνω χείλος. Ανθήρες σε ορθή γωνία μεταξύ τους, ο καθένας ανοίγει με χωριστή σχισμή. Κάρυα ομαλά.

1.	Κάλυκας 5-6,5 χιλ. οδόντες ανώτερου χείλους ίσοι με το 1/5-1/3 του μήκους του σωλήνα…..G.hederacea
1α.	Κάλυκας 7-11 χιλ. οδόντες ανώτερου χείλους ίσοι με το 1/2 του μήκους του σωλήνα…..G.hirsuta

Hyssopus officinalis

Βλαστοί 20-60 εκ. πολλοί όρθιοι, σπάνια κατακείμενοι. Φύλλα 10-50×1-10 χιλ.. γραμμοειδή, λογχοειδή ή επιμήκη, ακέραια, λεία έως εριώδη, επιφυή ή σχεδόν επιφυή. Βράκτια γραμμοειδή, οξύληκτα, με αιχμή 1-3 χιλ. Κάλυκας λείος ή χνοώδης, σωλήνας 3-5 χιλ, οδόντες 1-3 χιλ. Στεφάνη  7-12 χιλ, κυανός ή ιώδης, σπάνια λευκός. Κάρυα περ. 2 χιλ.

                                                          

Lamium

Ετήσιες ή πολυετείς πόες. Βλαστός φυλλώδης με φύλλα οδοντωτώς πριονωτά. Φύλλα ωοειδή έως νεφροειδή, πριονωτά έως οδοντωτά. Σπόνδυλοι με 4-14 άνθη, σχεδόν επάλληλοι με παράνθια φύλλα μεγαλύτερα των σπονδύλων, βράκτια ± γραμμοειδή, πρώιμα αποπίπτοντα. Κάλυκας σωληνοειδής ή κωδωνοειδής, με 5 ή 10 νευρώσεις, με 5 ίσους ή άνισους οδόντες, ίσους ή μεγαλύτερους του σωλήνα, ± τριχωτός εξωτερικά. Στεφάνη λευκή, ρόδινη ή πορφυρή, δίχειλη, ανώτερο χείλος μορφής κράνους, κατώτερο χείλος 3-λοβο, μεσαίος λοβός, αντικαρδιοειδής ή ευρέως αντωοειδής με μικρούς βραχέως οξείς πλευρικούς λοβούς. Στήμονες 4, τριχωτοί, οι 2 ανώτεροι υπό τα άνω χείλος, ανθήρες αποκλίνοντες. Κάρυα τριγωνικά, ακρότομα στην κορυφή.

1.	Ριζωματώδη πολυετή, εκρίζωση δύσκολη.....	2
1α.	Ετήσια, εκρίζωση εύκολη.....	3
2.	Σωλήνας στεφάνης ευθύς, πολύ προεξέχων του κάλυκα.....L.garganicum
2α.	Σωλήνας στεφάνης κυρτός στην βάση, ± ίσος με τον κάλυκα.....	2
3.	Ανώτερο χείλος της στεφάνης ευκρινώς διμερές.....L.bifidum
3α.	Ανώτερο χείλος στεφάνης ακέραιο.....	4
4.	Ανώτερα φύλλα συνήθως με εμφανή, λευκή ή ρόδινη κεντρική λωρίδα. Στεφάνη λευκή.....L.moschatum
4α.	Ανώτερα φύλλα ομοιόμορφα πράσινα. Στεφάνη ρόδινη ή ερυθροϊώδης.....	5
5.	Ανώτερα φύλλα με βραχύ μίσχο, έλασμα τριγωνικώς ωοειδές.......	6
5α.	Ανώτερα φύλλα επιφυή ή σχεδόν επιφυή, ± περίβλαστα. Σωλήνας στεφάνης πολύ προεξέχων του κάλυκα.....	7
6.	Σωλήνας στεφάνης μόλις προεξέχων του κάλυκα....L.purpureum
6α.	Σωλήνας στεφάνης πολύ προεξέχων του κάλυκα.....L.hibridum
7.	Ανώτερα φύλλα νεφροειδή, ευκρινώς περίβλαστα, σχηματίζοντας μια στεφάνη γύρω από τον βλαστό. Οδόντες κάλυκα ± ίσοι με τον σωλήνα.....L.amplexicaule
7α.	Ανώτερα φύλλα ευρέως ωοειδή, λίγο περίβλαστα. Οδόντες κάλυκα1,5-2 φορές μεγαλύτεροι του σωλήνα.....L.macrodon

Lavandula

Αειθαλή φρύγανα. Σπόνδυλοι ολιγανθείς με 2-10 άνθη, σε βραχείς μασχαλιαίους βότρεις, βρακτίδια μικρά ή απουσιάζουν. Κάλυκας κωδωνοειδής, δίχειλος, ανώτερο χείλος ακέραιο, κατώτερο (2-)4-οδοντωτό, με οδόντες στενότερους από τους οδόντες του ανωτέρου χείλους, ελαφρώς διεσταλμένος στην καρποφορία, ευθύς, με 13-15 νευρώσεις. Στεφάνη δίχειλη, προεξέχουσα, ανώτερο χείλος έντονα κυρτό και διμερές, κατώτερο τριμερές με κοχλιαροειδή μεσαίο λοβό. Στήμονες 2, προεξέχοντες, παράλληλοι, τα νήματα με μικρό οδόντα στη βάση, ανθήρες μονόχωροι. Στύλος μακρύς, αδιακλάδιστος.

1.	Ποδίσκος ταξιανθίας βραχύτερος του στάχυ.....ssp.stoechas
1α.	Ποδίσκος ταξιανθίας μεγαλύτερος του στάχυ.....ssp.pendunculata

 Leonurus

Διετείς ή πολυετείς όρθιες πόες. Φύλλα 3-7-λοβα, της βάσεως ± παλαμοειδώς λοβώδη, συνήθως αποπίπτοντα κατά την άνθηση, φύλλα βλαστού ακέραια, ακανόνιστα τετμημένα ή 3-λοβα. Σπόνδυλοι πολυανθείς, σε μακρείς στάχεις, σχεδόν επάλληλοι ή ± σε απόσταση. Κάλυκας κωδωνοειδής, 5-νευρος, δυσδιάκριτα δίχειλος, ανώτερο χείλος ευθύ, 3-οδοντωτό, κατώτερο με 2 οδόντες, οδόντες συμφυείς, λίγο ή πολύ απλωτοί. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας βραχύτερος του κάλυκα μη διαστελλόμενος στον φάρυγγα, ανώτερο χείλος μορφής κράνους, κατώτερο χείλος, στικτό, 3-λοβο, μεσαίος λοβός μεγαλύτερος των πλευρικών. Κάρυα τριγωνικά, αποκομμένα και τριχωτά στην κορυφή. 

1.	Φύλλα ωοειδή ή ωοειδή-λογχοειδή, οδοντωτά…..L.marrubiastrum
1α.	Φύλλα, τα περισσότερα, παλαμοειδώς έλλοβα με 5-7 οδοντωτούς λοβούς…..L.cardiaca

Lycopus

Πολυετείς άοσμες πόες υγροτόπων με έρπον ρίζωμα. Φύλλα οδοντωτά ή πτερωτά. Σπόνδυλοι, επιφυείς, πολυανθείς, πυκνοί, απέχοντες, υποβασταζόμενοι από μικρά βράκτια, φύλλα ταξιανθίας όμοια με του βλαστού, σταδιακά με μειούμενο μέγεθος προς τα πάνω, εξωτερικά βρακτίδια ίσα ή μεγαλύτερα του κάλυκα. Άνθη επιφυή. Κάλυκας κωδωνοειδής με 13 νεύρα και 5 ίσους οδόντες (ή ο 1 μεγαλύτερος), λείος εσωτερικά. Σωλήνας στεφάνης βραχύτερος του κάλυκα, με 5 περίπου ίσους λοβούς, οι ανώτεροι συνήθως ευρύτεροι από τους υπόλοιπους. Στήμονες 2, προεξέχοντες της στεφάνης, στημονώδη 0 ή 2.

1.	Φύλλα όχι πλατύτερα των 4 εκ. Οδόντες κάλυκα μεγαλύτεροι του σωλήνα και προεξέχοντες των βρακτίων…..L.europaeus
1α.	Φύλλα συνήθως πλατύτερα των 4 εκ. Οδόντες του κάλυκα μικρότεροι  του σωλήνα μη  υπερβαίνοντες τα βράκτια…..L.exaltatus

Marrubium

Πολυετείς εριώδεις ή βαμβακωτές πόες. Βρακτίδια συνήθως υπάρχουν, ανιόντα από μια απότομα κυρτή βάση, έλασμα κυκλικό έως ωοειδές, χείλη οδοντωτά. Ανθοταξίες μασχαλιαίες, πολυανθείς, βράκτια σμηριγγοειδή, σπάνια απουσιάζουν. Άνθη μικρά. Κάλυκας στενώς υποκωνικός, συνήθως με 5-10 νεύρα, με 5-10 βελονοειδείς οδόντες, σωλήνας πυκνά τριχωτός εσωτερικά στο στόμιο. Στεφάνη δίχειλη, ανώτερο χείλος ευθύ, διμερές, κατώτερο χείλος 3-λοβο, μεσαίος λοβός περίβρωτος, σωλήνας έγκλειστος στον κάλυκα, με άνισο δακτύλιο τριχών ή λείος εσωτερικά. Στήμονες 4, μικροί, παράλληλοι, το εξωτερικό ζεύγος μεγαλύτερο, όλοι έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης, ανθήρες αποκλίνοντες. Στύλος έγκλειστος με κορυφή διμερή. Κάρυα με ακρότομη κορυφή. 

1.	Κάλυκας με 8-10 ίσους ή άνισους οδόντες.....	2
1α.	Κάλυκας με 5 ± ίσους οδόντες.....	3
2.	Οδόντες κάλυκα 10, ίσοι…..M.vulgare
2α.	Οδόντες κάλυκα 10, 5 μεγαλύτεροι σε εναλλαγή με 5 μικρότερους…..M.anisodon
3.	Κάλυκας προεξέχει της στεφάνης με οδόντες = με τον σωλήνα.....M.velutinum
3α.	Κάλυκας δεν προεξέχει της στεφάνης, με οδόντες < του σωλήνα.....	4
4.	Βλαστός με πολλές διακλαδώσεις, σπόνδυλοι με μέχρι 10 άνθη……M.peregrinum
4α.	Βλαστός με λίγες διακλαδώσεις ή αδιακλάδιστος, σπόνδυλοι με περισσότερα από 10 άνθη.....	5
5.	Στεφάνη κιτρινωπή, φύλλα βλαστού ευρέως ωοειδώς κυκλικά....M.cyllenaeum
5α.	Στεφάνη λευκή, φύλλα βλαστού επιμήκη έως ωοειδώς επιμήκη…..M.thessalum

Melissa officinalis

Πολυετής πόα ύψους 30-100 εκ. με πολλούς ανιόντες μέχρι όρθιους διακλαδισμένους βλαστούς. Ολόκληρο το φυτό με άρωμα λεμονιού αδενωδώς-βραχέως χνοώδες και με μακρότερες μη αδενώδεις τρίχες. Φύλλα έμμισχα, έλασμα ωοειδές, ακρότομο μέχρι σφηνοειδές στη βάση, περίβρωτο-πριονωτό. Σπόνδυλοι με 6-12 άνθη, χαλαροί και απέχοντες, βράκτια φυλλοειδή. Κάλυκας δίχειλος, ανώτερο χείλος επίπεδο με 3 βραχείς οδόντες, κατώτερο χείλος με 2 οδόντες. Στεφάνη δίχειλη λευκή έως ωχροκίτρινη όταν είναι νέα και ωχρορόδινη στην μάρανση.

Melittis melissophyllum

Πολυετής πόα με έρπον ρίζωμα και βλαστό απλό, τριχωτό, 20-60 εκ. ύψους, ισχυράς οσμής. Ανθοφόροι βλαστοί όρθιοι. Φύλλα έμμισχα μεγάλα με έλασμα στενώς ωοειδές, οξύ, αδρώς οδοντωτό-πριονωτό, αραιά χνουδωτό. Σπόνδυλοι συνήθως με 2 άνθη, απέχοντες, με βράκτια φυλλόμορφα και ταξιανθία συνήθως μονόπλευρη. Κάλυκας κωδωνοειδής, διογκωμένος, μεμβρανώδης με 10 νευρώσεις, δίχειλος, άνω χείλος ακέραιο ή με 2-3 οδόντες. Στεφάνη λευκή με ροδοπόρφυρο τον μεσαίο λοβό του κάτω χείλους και ροδίζοντες τους πλευρικούς. Κάρυα μικρά ωοειδή, σχεδόν λεία.

Mentha

Πολυετείς (σπάνια ετήσιες) πόες με έρπων ρίζωμα και αρωματικά φύλλα. Άνθη θηλυκά ή ερμαφρόδιτα, στο ίδιο ή διαφορετικά φυτά, σε πυκνούς πολυανθείς σπονδύλους που μερικές φορές σχηματίζουν σταχυόμορφη ταξιανθία ή επάκριο κεφάλιο. Κάλυκας ακτινόμορφος ή άσθενώς δίχειλος, σωληνοειδής ή κωδωνοειδής, με 10-13 νεύρα, με 5(4) σχεδόν ίσους ή σπάνια άνισους οδόντες. Στεφάνη ασθενώς δίχειλη, με 4 σχεδόν ίσους λοβούς, οι ανώτεροι λοβοί ευρύτεροι και συνήθως περίβρωτοι, σωλήνας βραχύτερος του κάλυκα. Στήμονες περίπου ίσοι, αποκλίνοντες ή ανιόντες υπό το άνω χείλος της στεφάνης, προεξέχοντες (εκτός από μερικά υβρίδια και θηλυκά άνθη) Στύλου διακλαδώσεις σχεδόν ίσες. Κάρυα ομαλά, ρυτιδώδη ή στροβιλοειδή. 

1.	Κάλυκας τριχωτός στον φάρυγγα, με ευκρινώς άνισους οδόντες.....M.pulegium
1α.	Κάλυκας λείος στον φάρυγγα, με σχεδόν ίσους οδόντες.....	2
2.	Άνθη σε επάκρια, σχεδόν σφαιρικά κεφάλια, συχνά με 1 ή 2 μικρότερους σπονδύλους πιο κάτω.....M.aquatica
2α.	Άνθη σε αρκετούς σπονδύλους κατά μήκος του βλαστού......	3
3.	Φύλλα λεία ή σχεδόν λεία, πράσινα και από τις 2 πλευρές.....M.spicata
3α.	Φύλλα φαιώς χνοώδη τουλάχιστον από κάτω.....	4
4.	Φυτά με πικάντικο άρωμα. Φύλλα ευρέως λογχοειδή έως επιμήκη ελλειψοειδή, οξέα, έντονα ασύμμετρα οξέως οδοντωτά-πριονωτά.....M.longifolia
4α.	Φυτά με γλυκό άρωμα. Φύλλα ± ωοειδή, αμβλέα, με αμβλείς κυρτούς οδόντες.....M.suaveolens

Micromeria

Πολυετείς πόες ή νανώδεις θάμνοι. Φύλλα σχεδόν επιφυή ή με βραχύ μίσχο, ± τριχωτά, τα ανώτερα βρακτιόμορφα. Ανθοταξίες μασχαλιαίες με 1-πολλα άνθη, σε επάκριους στάχεις ή βότρεις. Κάλυκας σωληνοειδής, με 13(-15) νεύρα, μερικές φορές ακτινόμορφος και ευθύς, μερικές φορές ζυγόμορφος και κάπως κυρτός, μόλις υβώδης και κάπως δίχειλος, με μόλις άνισους οδόντες, τριχωτός ή λείος στο στόμιο. Στεφάνη δίχειλη, τριχωτή, με ευθύ σωλήνα σταδιακά διαστελλόμενο στον φάρυγγα, ανώτερο χείλος ευθύ με κορυφή περίβρωτη ή δίλοβη, κατώτερο απλωτό, 3-λοβο με σχεδόν ίσους λοβούς ή τον μεσαίο μεγαλύτερο. Στήμονες βραχύτεροι από την στεφάνη, συγκλίνοντες. Στύλου διακλαδώσεις σχεδόν ίσες.

 

1.	Κάλυκας ακτινόμορφος, ευθύς, με ± ίσους οδόντες, φύλλα αμβλέως οδοντωτά ή πριονωτά.....	2
1α.	Κάλυκας ζυγόμορφος, συχνά κυρτός, με άνισους οδόντες, φύλλα ακέραια.......	7
2.	Οδόντες κάλυκα τριγωνικοί, ίσου μήκους και πλάτους, ± αμβλείς..(συν.Clinopodium taygetea).....M.taygetea
2α.	Οδόντες κάλυκα λογχοειδείς έως σμηριγγοειδείς, πολύ μεγαλύτερου μήκους από το πλάτος, βραχέως οξείς.....	3
3.	Μεσαία και ανώτερα φύλλα γραμμοειδή, έως 12 χιλ.....	4
3α.	Μεσαία και ανώτερα φύλλα ωοειδή ή ωοειδώς λογχοειδή, μερικά άνω των  12 χιλ…(συν.Clinopodium dalmaticum)…..M.dalmatica
4.	Άνθη επιφυή, σπόνδυλοι συχνά σχεδόν επιφυείς.....	5
4α.	Άνθη με ποδίσκο, σπόνδυλοι με ποδίσκο.....	6
5.	Κάλυκας λείος στον φάρυγγα.....M.juliana
5α.	Κάλυκας τριχωτός στον φάρυγγα…..M.myrtifolia
6.	Φύλλα ως επί το πλείστον επικαλυπτόμενα…..M.cristata
6α.	Φύλλα ως επί το πλείστον μη επικαλυπτόμενα…..M.cremnophila
7.	Τα ανώτερα ή τουλάχιστον τα παράνθια φύλλα γραμμοειδή ή λογχοειδή............	8
7α.	Τα ανώτερα φύλλα περικλείουν τα άνθη, ωοειδή ή τριγωνικά (σπάνια επιμήκως λογχοειδή).....	12
8.	Άνθη επιφυή, σπόνδυλοι συχνά σχεδόν επιφυείς…..M.juliana
8α.	Άνθη συνήθως ευκρινώς ποδισκοφόρα, σπόνδυλοι με ποδίσκο.....	9
9.	Κάρυα αιχμηρά.....	10
9α.	Κάρυα αμβλέα (σπάνια αμβλέα και με ευρεία αιχμή στην κορυφή)......	11
10.	Φύλλα ως επί το πλείστον επικαλυπτόμενα.....M.cristata
10α.	Φύλλα ως επί το πλείστον μη επικαλυπτόμενα…..M.cremnophila
11.	Κάλυκας με μεγάλες, πυκνές, στρωτές τρίχες, το υπόλοιπο φυτό αραιά ή πολύ λίγο τριχωτό και πάντοτε με λίγο εμφανείς τρίχες…..M.nervosa
11α.	Ολόκληρο το φυτό ± ομοιόμορφες τρίχες…..M.graeca
12.	Φύλλα 2-6 χιλ......	13
12α.	Φύλλα, τουλάχιστον μερικά, άνω των 6 χιλ…..M.nervosa
13.	Φύλλα επιμήκως λογχοειδή…..M.acropolitana
13α.	Φύλλα τριγωνικώς ωοειδή έως ελλειπτικά.....	14
14.	Κάλυκας 4-5 χιλ., φυτά πυκνώς χνοώδη…..M.hispida
14α.	Κάλυκας 2,5-3,5 χιλ. φυτά σχεδόν λεία ή αραιά τριχωτά…..(*)M.microphylla
	Βλαστός απλωτά εριώδες. Στεφάνης σωλήνας προεξέχει του κάλυκα, στήμονες έγκλειστοι.....M.sphaciotica
	Βλαστός βραχέως και αντίθετα χνοώδες. Στεφάνης σωλήνας μόλις προεξέχει του κάλυκα, στήμονες κάπως εξερχόμενοι.....M.carpatha

 Moluccella spinosa

Φρυγανώδης θάμνος 10-50 εκ. τριχωτός, πολύκλαδος με τις παλαιές διακλαδώσεις γυμνές. Φύλλα ωοειδή-ρομβοειδή βραχύμισχα με 1-4 αβαθείς κόλπους σε κάθε πλευρά Άνθη λευκά, ανά 2-6 σε σπόνδυλο στην κορυφή των διακλαδώσεων. Βρακτίδια 2-3 αγκαθωτά, απλωτά, λευκά, λεία. Κάλυκας κωδωνοειδής με έλασμα μεμβρανώδες δικτυωτό, ευρέως δίχειλος. Άνω χείλος τριγωνικό αδενώδες με οξεία-ακανθώδη κορυφή. Κάτω χείλος με 7-10 ακανθωτούς οδόντες. Σωλήνας στεφάνης έγκλειστος με λοφίο λευκών όρθιων τριχών έχει άνω χείλος. Καρπίδια τριγωνικά.

 Nepeta

Πολυετείς αρωματικές πόες των ορεινών και αλπικών βοσκοτόπων, λίγο ξυλώδεις στην βάση. Βλαστοί αρκετοί, σχεδόν όρθιοι. Φύλλα με μίσχο ή σχεδόν επιφυή. Σπόνδυλοι πολλοί μαζί σχηματίζοντας μια σταχυόμορφη ταξιανθία ή στο κατώτερο μέρος (περιστασιακά ολόκληρη) με αραιούς σπονδύλους. Κατώτερα βράκτια φυλλόμορφα. Βρακτίδια συνήθως καλά διαμορφωμένα. Άνθη ερμαφρόδιτα ή σπάνια μονογενή. Κάλυκας κυλινδρικός έως ωοειδής, ευθύς ή κυρτός, με (13-)15(-17) νεύρα, συναυξανόμενος με τον καρπό, οδόντες 5, σχεδόν ίσοι, οι ανώτεροι μερικές φορές προεξέχοντες των κατώτερων. Στεφάνη κυλινδρικώς κωδωνοειδής ή χοανοειδής, χωρίς δακτύλιο τριχών εσωτερικά, δίχειλη με σωλήνα λεπτοφυή, μακρύ, λείο εσωτερικά, άνω χείλος απλωτό, επίπεδο, διμερές, κάτω χείλος 3-λοβο. Στήμονες 4 διδύναμοι, το ανώτερο ζεύγος μεγαλύτερο από το κατώτερο, παράλληλοι, ανθήρες αποκλίνοντες. Στύλος βραχύς, δίλοβος. Κεράτια ομαλά, φυματιώδη ή ρικνά ή σπάνια ομαλά.

 

1.	Ανώτερα βρακτίδια ίσα ή προεξέχοντα του κάλυκα…..		2
1α.	Βρακτίδια συνήθως βραχύτερα του κάλυκα…..		3
2.	Βράκτια τουλάχιστον 5 χιλ. πλάτους, ευρέως ωοειδή…..Ν.scordotis
2α.	A.	Σωλήνας κάλυκα ελαφρώς κυρτός, οι ανώτεροι οδόντες λίγο μεγαλύτεροι των κατώτερων.....N.italica
	B.	Σωλήνας κάλυκα ευθύς, οι ανώτεροι οδόντες καθόλου μεγαλύτεροι  των κατώτερων.....	C
	C.	Βράκτια μικρότερου των 5 χιλ. πλάτους, ωοειδώς λογχοειδή έως γραμμοειδώς λογχοειδή, σπάνια ωοειδή…..argolica group
	a.	εξωτερικά βρακτίδια τουλάχιστον 1 χιλ. πλάτους, με ευκρινώς μεμβρανώδες περιθώριο…..	b
	aa.	εξωτερικά βρακτίδια μικρότερα του 1 χιλ. πλάτους, με πολύ στενό μεμβρανώδες περιθώριο…..	c
	b.	τρίχωμα βλαστού στρωτό, τουλάχιστον προς τα πάνω…..N.argolica
	bb.	τρίχωμα βλαστού απλωτό…..(περιλαμβάνει και την N.orphanidea) ......N.parnassica
		Διαφέρει από την N.parnassica, νανώδες ύψος, βλαστός 12-18 εκ., πολύ βραχύς στάχυς και ευρέα πρασινωπά φύλλα με λίγες εγκολπώσεις.....N.sphaciotica
	c.	σπόνδυλοι ανθέων, όλοι, απέχοντες…..N.camphorata
	cc.	σπόνδυλοι ανθέων, τουλάχιστον οι ανώτεροι, σε ομάδες…..	d
	d.	τρίχωμα βλαστού χνοώδες έως εριώδες, απλωτό…..N.dirphya
	dd.	τρίχωμα βλαστού βελούδινο, στρωτό…..N.spruneri
3.	Σωλήνας κάλυκα ευθύς, ανώτεροι οδόντες μη προεξέχοντες των κατώτερων.....		4
3α.	Σωλήνας κάλυκα συνήθως ± κυρτός, ανώτεροι οδόντες συνήθως προεξέχουν      των κατώτερων…..
4.	Φύλλα βλαστού 1-3 εκ., ως επί το πλείστον με μίσχο…..argolica group
4α.	Φύλλα βλαστού 2-7(-8) εκ. ως επί το πλείστον επιφυή ή σχεδόν επιφυή…...N.nuda
	a.	Κατώτερα φύλλα με ευκρινή μίσχο, ταξιανθία χαλαρή, οδόντες κάλυκα γραμμοειδώς λογχοειδείς, ωχροπράσινοι ή στικτοί με κυανό, στεφάνη ωχροϊώδης…..ssp.nuda
	aa.	Κατώτερα φύλλα επιφυή ή σχεδόν επιφυή, ταξιανθία συμπαγής, οδόντες κάλυκα λογχοειδείς, στικτοί με λευκό, στεφάνη λευκή…..ssp.albiflora
5.	Κάλυκας 8-11 χιλ., στεφάνη 12-17 χιλ…..Ν.melissifolia
5α.	Κάλυκας 5-8 χιλ., στεφάνη 7-12 χιλ…..Ν.cataria

Origanum

Πολυετείς αρωματικές πόες ή φρύγανα. Σπόνδυλοι με λίγα έως πολλά άνθη, συναθροισμένα σε μικρές, επάκριες ή μασχαλιαίες ομάδες που σχηματίζουν βότρεις, κύματα ή κορύμβους. Βράκτια διαφέροντα από τα φύλλα, στεγοειδή, συχνά εμφανώς χρωματισμένα. Κάλυκας κωδωνοειδής ή στροβιλοειδής, δίχειλος ή ακτινόμορφος με 5 ίσους οδόντες, ή ακέραιος, ή λοξά ακρότομος στην κορυφή, ή με 1 χείλος και βαθειά σχισμή στην μια πλευρά. Στεφάνη δίχειλη, ανώτερο χείλος ακέραιο ή περίβρωτο, κατώτερο χείλος 3-λοβο. Στήμονες διδύναμοι, προεξέχοντες ή έγκλειστοι στον σωλήνα, ανθήρες αποκλίνοντες, διακλαδώσεις στύλου ίσες.

1.	Κάλυκας με 5 ίσους οδόντες.....O.vulgare
1α.	Κάλυκας μ1 ή 2 χείλη, ή πλαγίως ακρότομος.....	2
2.	Έλασμα φύλλων 2-6 χιλ., ωοειδές έως υποκυκλικό, λευκώς χνοώδες έως εριώδες.....	3
2α.	Φύλλα μεγαλύτερα, ποικίλως χνοώδη.....	4
3.	Βλαστοί ανιόντες, 20-45 εκ., πορφυρωποί. Κάλυκας με 1 χείλος.....O.microphyllum
3α.	Βλαστοί ± κατακείμενοι, 5-10 εκ., πρασινωποί. Κάλυκας με 2 χείλη, ανώτερο χείλος με 3 τριγωνικούς οδόντες.....O.vetteri
4.	Πολυδιακλαδισμένος θαμνίσκος. Στάχεις πολυάριθμοι, μικροί (συνήθως 4-9 χιλ.), σε πυκνό επάκριο κόρυμβο. Στεφάνη λευκή.....O.onites
4α.	Φυτά διαφορετικά. Στάχεις μεγαλύτεροι. Στεφάνη ρόδινη ή πορφυρή.....	5
5.	Φυτά σχεδόν όρθια, λεπτοφυή, 40-80 εκ. ύψους. Στάχεις κρεμάμενοι σε μεγάλες νηματοειδείς διακλαδώσεις.....O.sipyleum
5α.	Φυτά ανιόντα ή κρεμάμενα, μάλλον ρωμαλέα, με βλαστούς έως 30 εκ. στάχεις όρθιοι ή κρεμάμενοι, αλλά ποτέ σε μεγάλη νηματοειδή διακλάδωση.....	6
6.	Κάλυκας ευκρινώς δίχειλος με 3 ευρείς οδόντες στο ανώτερο χείλος και 2 στενότερους στο κατώτερο χείλος.....	7
6α.	Κάλυκας με 1 χείλος ή πλάγια ακρότομος, χείλος ευρέως ελλειψοειδές, σχεδόν ακέραιο, ευρύ.....	8
7.	Φύλλα καρδιοειδή στην βάση, λεία ή με αραιές σκληρές τρίχες από κάτω, βράκτια 7-8 χιλ. πλάτους, λεία.....O.scabrum
7α.	Φύλλα κυκλικά στην βάση, αραιά χνοώδη από κάτω, βράκτια 3 χιλ. πλάτους, τριχωτά.....O.lirium
8.	Φύλλα ευρέως ωοειδή, αραιά αδενωδώς και μη αδενωδώς χνοώδη, πράσινα.....	9
8α.	Φύλλα υποκυκλικά πυκνώς και μαλακώς λευκοεριώδη.....O.dicatmnus
9.	Στάχεις πυκνοί, κρεμάμενοι, με ± πορφυρωπά βράκτια. Κάλυκας 5-8 χιλ., χνοώδης στον φάρυγγα.....O.calcaratum
9α.	Στάχεις μάλλον χαλαροί, σχεδόν όρθιοι, με πρασινωπά βράκτια. Κάλυκας 3,3-3,8 χιλ., λείος στον φάρυγγα.....O.symes

Phlomis

Πολυετείς πόες ή θάμνοι. Φύλλα ριτιδωμένα, φύλλα ανθοταξιών και βλαστού παρόμοια σταδιακά μειούμενα προς τα πάνω. Άνθη συνήθως επιφυή. Σπόνδυλοι ανθέων με λίγα έως πολλά άνθη, πυκνά ή σε απόσταση τοποθετημένοι. Κάλυκας σωληνοειδής, με 5-10(-11) νευρώσεις, 5-οδοντωτός μερικές φορές ανάμεσα στους κόλπους των κυρίων οδόντων υπάρχουν δευτερεύοντες. Στεφάνη δίχειλη, ανώτερο χείλος μορφής κράνους, περίβρωτο, κατώτερο χείλος απλωτό, 3-λοβο με μεσαίο λοβό πλατύτερο των πλευρικών, σωλήνας στεφάνης έγκλειστος στον κάλυκα ή λίγο προεξέχων, συνήθως εριώδης εσωτερικά. Στήμονες έγκλειστοι ή προεξέχοντες, οι 2 μεγαλύτεροι υπό το άνω χείλος της στεφάνης, οι άλλοι 2 συχνά με προσαρτήματα στην βάση, ανθήρες στημόνων αποκλίνοντες. Στύλου διακλαδώσεις άνισες. Κάρυα τριγωνικά, λεία ή χνοώδη.

1.	Άνθη πορφυροϊώδη…..	2
1α.	Άνθη κίτρινα ή καστανοκίτρινα…..	4
2.	Ανώτερο χείλος στεφάνης ευθύ, εσωτερικό χείλος βλεφαριδωτό…..P.tuberosa
2α.	Ανώτερο χείλος στεφάνης κυρτό, χείλος όχι βλεφαριδωτό…..	3
3.	Βλαστός και βρακτίδια με αδενώδεις τρίχες…..P.samia
3α.	Βλαστός και βρακτίδια μη αδενώδη.....P.herba-venti
4.	Θαμνίσκος 25-60 εκ. ύψους. Έλασμα φύλλων 10-25 χιλ, ευρέως ελλειψοειδώς επίμηκες, αμβλύ. Στεφάνη 20-25 χιλ.....P.lanata
4α.	Συνήθως ψηλότερα. Έλασμα φύλλων συνήθως 3-10 εκ., ευρέως λογχοειδές έως ωοειδώς επίμηκες. Στεφάνη συνήθως 25-35 χιλ.....	5
5.	Βρακτίδια και οδόντες κάλυκα με αγκιστροειδή κατάληξη.....P.floccosa
5α.	Βρακτίδια και οδόντες κάλυκα με ± ευθεία κατάληξη.....	6
6.	Οι μεγαλύτεροι οδόντες του κάλυκα περ. 1 χιλ.....P.lycia
6α.	Οι μεγαλύτεροι οδόντες του κάλυκα 2-5 χιλ......	7
7.	Βρακτίδια σουβλοειδή, γραμμοειδή ή στενώς λογχοειδή, 1-4 χιλ. πλάτους.....	8
7α.	Βρακτίδια αντωοειδή ή ευρέως λογχοειδή, 3-8 χιλ. πλάτους.....	9
8.	Βρακτίδια και κάλυκες αδενωδώς τριχωτά. Οδόντες κάλυκα 4-5 χιλ.....P.bourgaei
8α.	Βρακτίδια και κάλυκες αστεροειδώς τριχωτά, οδόντες κάλυκα 1-4 χιλ.....P.cretica
9.	Βρακτίδια με μικρούς ποδισκοφόρους αδένες και μόνον αραιό αστεροειδές χνούδι στην εξωτερική πλευρά.....P.grandiflora
9α.	Βρακτίδια αδενωδώς ή μη αδενωδώς εριώδη......	10
10.	Έλασμα φύλλων ακρότομο ή ευρέως σφηνοειδές στην βάση. Βρακτίδια και κάλυκες με μίγμα αδενωδών και μη αδενωδών τριχών.....P.fruticosa
10α.	Έλασμα φύλλων καρδιοειδές στην βάση. Βρακτίδια και κάλυκες με αστεροειδείς μη αδενώδεις τρίχες μόνον.....P.pichleri

Prasium majus

Φρύγανο 50-100 εκ. ύψους, πολύκλαδος με κλαδιά απλωτά. Φύλλα έμμισχα, ωοειδή-καρδιοειδή ή ακρότομα στη βάση, οδοντωτά, γυαλιστερά από πάνω, με ισχυρά νεύρα. Άνθη λευκωπά, ανά 2 στις μασχάλες των φύλλων με κάλυκα κωδωνοειδή, μεμβρανώδη που έχει 10 νευρώσεις και είναι δίχειλος, με άνω χείλος με 3 οδόντες το δε κάτω με 2 οδόντες ακιδωτούς. Στεφάνη δίχειλη με σωλήνα βραχύ που βρίσκεται μέσα στον κάλυκα και φέρει εσωτερικά δακτύλιο από τρίχες. Ανώτερο χείλος στεφάνης ωοειδές ακέραιο, κατώτερο τρισχιδές ίσομήκες με το ανώτερο. Στήμονες παράλληλοι υπό το άνω χείλος. Ανθήρες απλωτοί. Κάρυα σαρκώδη. Άνθηση 3-4.

 Prunella

Πολυετείς πόες, μη αρωματικές. Φύλλα πτερωτά έως σχεδόν ακέραια. Σπόνδυλοι ανθέων ως επί το πλείστον με 6 άνθη, σε πυκνά επάκρια κεφάλια ή ωοειδώς κυλινδρικούς στάχεις, βράκτια διαφέροντα ευκρινώς από τα φύλλα με χείλη βλεφαριδωτά, επικαλυπτόμενα, βρακτίδια μικρά ή απουσιάζουν. Κάλυκας σωληνοειδώς κωδωνοειδής, ± πεπλατυσμένος, ακανόνιστα 10-νευρος, δίχειλος, περικλείοντας τον καρπό, ανώτερο χείλος με 3 πολύ μικρούς οδόντες, κατώτερο χείλος με 2 μεγάλους οδόντες. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας στεφάνης προεξέχων του κάλυκα, ευθύς, αντικωνικός, με δακτύλιο τριχών εσωτερικά, ανώτερο χείλος ακέραιο, εμφανώς μορφής κράνους, κατώτερο χείλος 3-λοβο με οδοντωτό μεσαίο λοβό. Στήμονες 4, παράλληλοι, οι 2 μεγαλύτεροι υπό το άνω χείλος, νήματα με αιχμηρά προσαρτήματα κάτω από την κορυφή . Κάρυα ωοειδώς επιμήκη.

 

1.	Σωλήνας της στεφάνης κυρτός, άνθη μεγαλύτερα των 20 χιλ…..P.grandiflora
1α.	Σωλήνας της στεφάνης ευθύς, άνθη μικρότερα των 15 χιλ…..	2
2.	Άνθη κιτρινόλευκα…..	3
2α.	Άνθη κυανοϊώδη…..P.vulgaris
3.	Ανώτερο χείλος του κάλυκα ευρέως τετραγωνικό με 3 βραχείς, οξύληκτους οδόντες, κατώτερο χείλος διηρημένο σε στενούς λογχοειδείς, βλεφαριδωτούς οδόντες.....P.laciniata
3α.	Ανώτερο χείλος του κάλυκα ευρύ, κυκλικό, ακέραιο ή κάπως κυματοειδές, κατώτερο χείλος διηρημένο σχεδόν έως την βάση.....P.cretensis

Rosmarinus officinalis

Αειθαλής φρυγανώδης αρωματικός θάμνος 50-100 εκ. ύψους, πολύκλαδος, πυκνόφυλλος με όρθιες διακλαδώσεις. Φύλλα δερματώδη, επιφυή, γραμμοειδή, ακέραια με χείλη περιεστραμμένα, πρασινοτεφρά από πάνω και λευκώς εριώδη από κάτω. Άνθη λευκά-  κυανίζοντα σχεδόν επιφυή, σε σπονδύλους σχηματίζοντας επάκριους διακεκομμένους βότρεις. Κάλυκας δίχειλος αλευρώδης με το άνω χείλος ωοειδές ακέραιο και το κάτω με 2 λογχοειδείς λοβούς. Στεφάνη δίχειλη με τρίλοβο κάτω χείλος και βαθειά δισχιδές πάνω χείλος. Στήμονες 2 με νήματα μακρά προεξέχοντα με μικρό οδόντα στη βάση. Κάρυα αντωοειδή, λεία.

Salvia

Πόες ή νανώδεις θάμνοι. Φύλλα απλά ή πτεροειδώς σύνθετα. Άνθη ανά 2-πολλά, σε μασχαλιαίους σπονδύλους (σπάνια κύματα), βρακτίδια μικρά. Κάλυκας σωληνοειδής έως κωδωνοειδής, με τριχωτό ή λείο φάρυγγα, δίχειλος, με οδόντες άνισους, κατώτερο χείλος βαθειά διμερές ή 2-οδοντωτό, ανώτερο χείλος 3-οδοντωτό, σπάνια σχεδόν ακέραιο. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας ευθύς, οριζόντιος, ανώτερο χείλος ευθύ ή δρεπανοειδές, κατώτερο χείλος 3-λοβο με μεσαίο λοβό μεγαλύτερο των άλλων, σωλήνας ευθύς ή με αναδιπλώσεις, με ή χωρίς δακτύλιο τριχών εσωτερικά. Στήμονες 2, ενωμένοι με άρθρωση, ο ένας βραχίονας με γόνιμο ανθήρα ο άλλος ± άγονος. Στύλος διμερής. Κάρυα ωοειδή, ασαφώς γωνιώδες. 

1.	Διακλαδώσεις στημόνων ± ίσες…..		2
1α.	Διακλαδώσεις στημόνων άνισες…..		9
2.	Φύλλα λοβώδη ή πτερωτά…..		3
2α.	Φύλλα απλά, όχι λοβώδη ή πτερωτά…..		5
3.	Βλαστός ± άφυλλος προς τα πάνω…..S.ringens
3α.	Βλαστός φυλλώδης προς τα πάνω…..		4
4.	Φύλλα με αδενώδεις και μη αδενώδεις τρίχες, κάλυκας 10-15 χιλ., ασκοειδής, ακρότομος…..S.pinnata
4α.	Φύλλα μόνον με μη αδενώδεις τρίχες, κάλυκας 5-8 χιλ., κωδωνοειδής, οδοντωτός…..S.fruticosa
5.	Κάλυκας συναυξανόμενος στον καρπό, βράκτια προεξέχοντα του κάλυκα......S.pomifera
5α.	Κάλυκας μη συναυξανόμενος στον καρπό, βράκτια βραχύτερα του κάλυκα.......		6
6.	Κάλυκας 5-8 χιλ., βλαστός στρωτώς λευκοχνοώδης…..S.fruticosa
6α.	Κάλυκας 10-15 χιλ., βλαστός λείος ή με απλωτές τρίχες…..		7
7.	Φύλλα ± σφηνοειδή στη βάση…..S.officinalis
7α.	Φύλλα καρδιοειδή ή κυκλικά στη βάση…..		8
8.	Στεφάνη έως 35 χιλ., φύλλα έως 6,5 εκ. πλάτους…..S.tomentosa
8α.	Στεφάνη 40-50 χιλ., φύλλα έως 12(-15) εκ. πλάτους…..S.eichlerana
9.	Βραχύτερη διακλάδωση στήμονα σμηριγγοειδής…..
	a.	Ανώτερο χείλος στεφάνης στενούμενο στην βάση, σπόνδυλοι με (8-)15-30 άνθη..... S.verticillata
	aa.	Ανώτερο χείλος στεφάνης δεν στενεύει στην βάση, σπόνδυλοι με 6-12 άνθη.....S.napifolia
9α.	Βραχύτερη διακλάδωση στήμονα ± κεφαλιόμορφη με προεξέχουσα αιχμή ή με     ένα ± άγονο κύτταρο…..		10
10.	Ανώτερο χείλος κάλυκα επίπεδο, όχι θολωτό στην καρποφορία…..		11
10α.	Ανώτερο χείλος κάλυκα διμερώς θολωτό στην καρποφορία…..		17
11.	Βράκτια προεξέχοντα της στεφάνης…..		12
11α.	Βράκτια βραχύτερα της στεφάνης…...		13
12.	Στεφάνη 14-18 χιλ., ανώτερο χείλος της ± ευθύ…..S.viridis
12α.	Στεφάνη 20-30 χιλ., ανώτερο χείλος της έντονα δρεπανοειδές…..S.sclarea
13.	Φύλλα χνοώδη ή με μικρές σμήριγγες…..		14
13α.	Φύλλα, τουλάχιστον της βάσεως, εριώδη ή πυκνώς χνοώδη από κάτω…..		16
14.	Μίσχοι επιπέδως πιεσμένοι, κυρτοί στον καρπό…..S.viridis
14α.	Μίσχοι ± κυλινδρικοί, όρθιοι στον καρπό.....S.glutinosa
15.	Στεφάνη 10-15 χιλ., ανώτερο χείλος ασθενώς δρεπανοειδές, βλαστός χωρίς αδένες…..S.aethiopis
15α.	Στεφάνη 15-35 χιλ., ανώτερο χείλος έντονα δρεπανοειδές, βλαστός αδενώδης προς τα πάνω…..		16
16.	Βράκτια μικρότερα από το 1/3 του μήκους του κάλυκα…..S.candidissima
16α.	Βράκτια ίσα με το 1/3-2/3 του μήκους του κάλυκα…..S.argentea
17.	Ταξιανθία με κρεμάμενη κορυφή πριν την άνθηση, βλαστοί χωρίς φύλλα στο πάνω μέρος......S.nutans
17α.	Ταξιανθία όρθια πριν την άνθηση, βλαστοί ± με φύλα στο πάνω μέρος.....		18
18.	Βράκτια συνήθως βιολετί ή πορφυρίζοντα, στεγοειδή στον οφθαλμό…..		19
18α.	Βράκτια πράσινα, όχι στεγοειδή στον οφθαλμό…..		20
19.	Βλαστός πυκνά εριώδης, σπόνδυλοι με 6-8 άνθη…..S.amplexicaulis
19α.	Βλαστός χνοώδης, σπόνδυλοι με 2-6 άνθη…..S.nemorosa
20.	Φύλλα ± πτεροειδή, στεφάνη 6-10(-15) χιλ…..S.verbenaca
20α.	Φύλλα απλά, στεφάνη 10-30 χιλ…..		21
21.	Ταξιανθία πυκνή, φύλλα βλαστού λίγα, φυτά 20-40 εκ…..S.teddii
21α.	Ταξιανθία ± χαλαρή, φύλλα βλαστού λίγα ή πολλά, φυτά έως 100 εκ…..		22
22.	Ταξιανθία με επιμήκεις ορθίως απλωτές διακλαδώσεις, σπάνια απλή, στεφάνη 11-20 χιλ…..S.virgata
22α.	Ταξιανθία με ± βραχείες διακλαδώσεις, στεφάνη (10-)20-30 χιλ.....S.pratensis

Satureja

Ετήσιες ή πολυετείς πόες ή άοπλοι θάμνοι. Στικτοί με αδένες. Φύλλα σχεδόν επιφυή, σφηνοειδή στην βάση, ακέραια. Άνθη σχεδόν επιφυή, σε σπονδύλους ή χαλαρό κύμα, υποβασταζόμενα από φυλλόμορφα βράκτια. Βρακτίδια υπάρχουν. Κάλυκας ακτινόμορφος έως υποδιμερής, σωληνοειδής ή κωδωνοειδής, με 10(-13) νεύρα, με 5 ± ίσους (σπάνια ευκρινώς μεγαλύτερους τους κατώτερους) οδόντες, σωλήνας ευθύς, σπάνια υβώδης ± τριχωτός στον φάρυγγα. Στεφάνη 2-χειλη, λευκή, ρόδινη ή ιώδης, με ευθύ σωλήνα. Στήμονες 4 βραχύτεροι της στεφάνης, κυρτοί. Διακλαδώσεις στύλου άνισες. Κάρυα λεπτώς τριχωτά από πάνω. 

1.	Βρακτίδια πολυάριθμα, επιμήκη ή λογχοειδή, ίσα με τον κάλυκα.....S.thymbra
1α.	Βρακτίδια απουσιάζουν ή είναι μικρά, σπάνια ίσα με τον κάλυκα…..			2
2.	Θάμνοι, με ± αγκαθωτές διακλαδώσεις…..S.spinosa
2α.	Πολυετείς πόες ξυλώδεις στη βάση, χωρίς αγκαθωτές διακλαδώσεις…..montana group
	a.	Ανθοφόροι βλαστοί μήκους έως 4 εκ. με βλαστόκεντρα (βλαστοί μικρού μήκους από τις μασχάλες των φύλλων, σχετικά σκληροί). Στεφάνη μήκους 3-4 χιλ.......S.spinosa
	aa.	Ανθοφόροι βλαστοί μήκους <των 4 εκ., χωρίς βλαστόκεντρα. Στεφάνη μήκους μικρότερου των 4 χιλ.....		b
	b.	Βράκτια στην βάση της ταξιανθίας μήκους έως 8 χιλ., σπόνδυλοι ταξιανθίας με 2-6 άνθη, μέγιστο πλάτος ταξιανθίας 5-10 χιλ.....		d
	bb.	Βράκτια στην βάση της ταξιανθίας μήκους ≤ των 8 χιλ., σπόνδυλοι  ταξιανθίας με 6-24 άνθη, μέγιστο πλάτος ταξιανθίας 10-30 χιλ.....		c
	c.	Βράκτια εμφανώς βραχύτερα των σπονδύλων της ταξιανθίας. Κάλυκας μήκους 4-5 χιλ. στεφάνη μήκους  9-10 χιλ......S.cuneifolia
	cc.	Βράκτια ισομήκη έως διπλάσια των σπονδύλων της ταξιανθίας. Κάλυκας μήκους 2,5-4 χιλ. στεφάνη μήκους 4-8 χιλ.....S.parnassica
		a.	Βλαστοί έρποντες. Φύλλα μήκους 7-9 χιλ. με έλασμα επίπεδο ή αυλακοειδές. Ταξιανθία με λόγο μήκους προς πλάτος  0,7-1,5.....ssp.parnassica
		aa.	Βλαστοί πλαγίως κεκλιμένοι έως όρθιοι. Φύλλα μήκους 10-15 χιλ. με έλασμα διπλωμένο κατά μήκος του κεντρικού νεύρου. Ταξιανθία με λόγο μήκους προς πλάτος 1,5-16.....ssp.hellenica
	d.	Μη αδενώδεις τρίχες του βλαστού μήκους ≥ 0,3 χιλ. λόγος μήκους ταξιανθίας προς μήκος βλαστού > 0,5.....S.pilosa
		a.	Φυτά με έντονη οσμή ρίγανη, σπάνια με οσμή λεβάντας. Μη αδενώδεις τρίχες βλαστού μήκους < 0,5 χιλ. Κάλυκας πράσινος ή μερικώς ιώδης. Στεφάνη λευκή με ή χωρίς ιώδη στίγματα εσωτερικά....ssp.origanita
		aa.	Φυτά άοσμα ή με ήπια οσμή λεβάντας. Μη αδενώδεις τρίχες βλαστού, μήκους ≥ 0,5 χιλ. φύλλα με αφανή αδενώδη λέπια και διπλωμένα κατά μήκος του κεντρικού νεύρου. Στεφάνη ιώδης ή ωχρώς ιώδης, σπάνια λευκή με ιώδη στίγματα στην εσωτερική πλευρά.....ssp.pilosa
	dd.	Μη αδενώδεις τρίχες του βλαστού < 0,3 χιλ. λόγος μήκους ταξιανθίας προς μήκος βλαστού < 0,5 χιλ......		e
	e.	Βλαστοί συχνά άτριχοι στις 2 απέναντι πλευρές. Φύλλα με αυλακοειδές ή διπλωμένο κατά μήκος του κεντρικού νεύρου έλασμα.....		f
	ee.	Βλαστοί τριχωτοί σε όλες τις πλευρές. Φύλλα με συνήθως επίπεδο έλασμα.....S.horvatii
	f.	Ανθοφόροι βλαστοί 10-40(_70) εκ., φύλλα βλαστού 5-30×1-5(-7) χιλ., κατώτερα βράκτια 10-20 χιλ, προεκτεινόμενα των σπονδύλων,σπόνδυλοι συνήθως σχεδόν επάλληλοι.....S.montana
	ff.	Ανθοφόροι βλαστοί έως 14 εκ., φύλλα βλαστού 5,5-15×1,1-3,5 χιλ.,  άλυκας ακτινόμορφος, στεφάνη λευκή με πορφυρωπές κηλίδες στο κάτω χείλος.....S.icarica

Scutellaria

Πολυετείς ριζωματώδεις μη αρωματικές πόες. Φύλλα ακέραια έως πτεροειδή. Ταξιανθία επάκριοι ή μασχαλιαίοι βότρεις ή στάχεις με φύλλα βρακτιόμορφα προς την κορυφή. Άνθη σε ζεύγη, αραιά ή σε πυκνό επιμήκη βότρυ. Κάλυκας κωδωνοειδής, δίχειλος πεπλατυσμένος, κλειστός μετά την άνθηση, με σωλήνα βραχέως κωδωνοειδή, με ένα ραχιαίο λέπιο, χείλη ακέραια που περικλείουν τον καρπό με ανώτερο χείλος εύπτωτο και κατώτερο μόνιμο. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας μεγάλος, σταδιακά μεγεθυνόμενος προς τον φάρυγγα και ± κυρτός πάνω από τη βάση, λείος εσωτερικά, ανώτερο χείλος όρθιο, κρανοειδές, 3-λοβο, τριχωτό, κατώτερο χείλος ακέραιο. Στήμονες 4, υπό το ανώτερο χείλος, ανθήρες του εξωτερικού ζεύγους 2 παράλληλοι, του εσωτερικού ζεύγους με 1 χώρο. Κάρυα με βραχύ ποδίσκο, φυματιώδη ή τριχωτά. 

1.	Έλασμα φύλλων κτενοειδώς διηρημένο στο 1/3-1/2 από το μεσαίο νεύρο. Στεφάνη έντονα κίτρινη.....S.orientalis
1α.	Έλασμα φύλλων απλό, πριονωτώς οδοντωτό. Στεφάνη διαφορετικού χρώματος.....	2
2.	Βράκτια παρόμοια με τα φύλλα του βλαστού αλλά κάπως μικρότερα. Στεφάνη κυανή.......S.hastifolia
2α.	Βράκτια διαφορετικά από τα φύλλα του βλαστού, πολύ μικρότερα. Στεφάνη λευκή, κρεμ, ρόδινη ή πορφυροϊώδης.....	3
3.	Στεφάνη 20-26 εκ. μήκους. Φυτά όχι βραχωδών περιοχών.....S.columnae
3α.	Στεφάνη 10-17 χιλ. μήκους. Φυτά βραχωδών περιοχών.....	4
4.	Ταξιανθία πυκνή, μεσογονάτια 2-6 χιλ.....	5
4α.	Ταξιανθία χαλαρή, μεσογονάτια 8-15 χιλ.....	6
5.	Φυτά 5-15 εκ., με βραχεία πυκνή ανθοταξία. Φύλλα πυκνώς χνοώδη. Στεφάνη ωχροκίτρινη.....S.hirta
5α.	Φυτά (5-) 25-35(-50) εκ. με βραχεία πυκνή ταξιανθία. Φύλλα λεία ή αραιώς χνοώδη. Στεφάνη ιώδης με ωχροκίτρινο κάτω χείλος.....S.alpina
5β.	Φυτά 15-40 εκ., με μακρά πυκνή ανθοταξία. Φύλλα αραιά χνοώδη. Στεφάνη ωχροκίτρινη.....S.sieberi
6.	Βράκτια 10-16 χιλ., στεφάνη λευκή ή κρεμ....	7
6α.	Βράκτια 4-9 χιλ., στεφάνη πορφυροϊώδης	10
7.	Κύριος βλαστός κατακείμενος, με βραχείς ανιούσες ταξιανθίες. Στεφάνη κυανόλευκη. Τρίχωμα από μακρές, ευθείες, που πυκνές τρίχες.....S.sporadum
7α.	Βλαστός ανιών έως όρθιος, με μεγάλη ταξιανθία. Στεφάνη λευκή, κρεμ ή πορφυροϊώδης. Τρίχωμα από βραχύ αραιό τρίχωμα.....	8
8.	Βλαστοί λεπτοφυείς, ανιόντες. Ανώτερο μέρος του σωλήνα της στεφάνης ωχρώς ερυθρορόδινο.....S.goulimyi
8α.	Βλαστοί μάλλον ισχυροί, σχεδόν όρθιοι.	9
9.	Βράκτια ως επί το πλείστον φυλλόμορφα, με μειούμενο μέγεθος προς την κορυφή.....S.galericulata
9α.	Βράκτια ως επί το πλείστον ευκρινώς διαφέρουν από τα φύλλα.....S.albida
10.	Στεφάνη 10-12 χιλ, ανώτερο χείλος ροδοϊώδες, κατώτερο χείλος ωχροδόδινο, με μεγάλη ερυθρή κηλίδα στο στόμιο.....S.brevibracteata
10α.	Στεφάνη 12-17 χιλ., ροδοϊώδης ή κυανοϊώδης, μερικές φορές μα ωχρότερο χείλος.....S.rupestris
10β.	Στεφάνη 12-16(-18) χιλ. κυανή με λευκωπό κάτω χείλος και σωλήνα, βράκτια βραχύτερα των ανθέων, κάλυκας χωρίς ή με λίγες μόνον μη αδενώδεις μακρές τρίχες.....S.altissima

Sideritis

Ετήσιες μέχρι πολυετείς αρωματικές εριώδεις πόες ή φρύγανα. Φύλλα με μίσχο. Σπόνδυλοι με 2-πολλά άνθη, σε επάκριους στάχεις, φύλλα ταξιανθίας μειωμένα σε βράκτια. Άνθη μικρά. Κάλυκας κωδωνοειδής, με 5-10 νευρώσεις, 5-οδοντωτός, οδόντες ίσοι ή ο ανώτερος μεγαλύτερος από τους 4 κατώτερους. Στεφάνη συνήθως κίτρινη, σωλήνας μη προεξέχων του κάλυκα, ανώτερο χείλος εμφανές, ± επίπεδο, ακέραιο ή δίλοβο, κατώτερο χείλος τρίλοβο. Στήμονες έγκλειστοι στον σωλήνα της στεφάνης. Κάρυα με αποστρογγυλεμένη κορυφή. 

1.	Λεπτοφυείς, ετήσιες ή περιστασιακά διετείς πόες......		2
1α.	Πολυετή με ξυλώδη βάση.....		5
2.	Φυτά εξ’ολοκλήρου πυκνώς στρωτώς εριώδη. Χείλη στεφάνης με σχεδόν ίσους οδόντες, πορφυρομελανούς.....S.lanata
2α.	Φυτά χνοώδη αλλά ποτέ πυκνώς στρωτώς εριώδη. Στεφάνη λευκή ή κίτρινη, κατώτερο χείλος πολύ μεγαλύτερο από το ανώτερο.....		3
3.	Κάλυκας με 5 σχεδόν ίσους οδόντες. Στεφάνη κίτρινη, κατώτερο χείλος συχνά καστανωπό.....S.montana
3α.	Κάλυκας δίχειλος, ανώτερος οδόντας πολύ πλατύτερος από τους άλλους 4. Στεφάνη λευκή ή πορφυρόδινη.....		4
4.	Κάλυκας έντονα σακκοειδής στην βάση, οδόντες κυρτούμενοι στην καρποφορία. Στεφάνη λευκή.....S.curvidens
4α.	Κάλυκας μόνον λίγο σακκοειδής στην βάση, οδόντες ελάχιστα κυρτούμενοι. Στεφάνη πορφυροερυθρή.....S.purpurea
5.	Στεφάνη λευκή, συνήθως χωρίς με καστανωπές κηλίδες εσωτερικά.....S.albiflora
5α.	Στεφάνη κίτρινη, συνήθως με καστανωπές κηλίδες εσωτερικά…..		6
6.	Ταξιανθία πολύ λεπτοφυής, σπόνδυλοι 6-11, όχι περισσότερο από 10 χιλ. πλάτους, όλοι ευκρινώς χωρισμένοι.....S.sipylea
6α.	Ταξιανθία περισσότερο ρωμαλέα, σπόνδυλοι πλάτους μεγαλύτερου των 15 χιλ., οι ανώτεροι συχνά επάλληλοι.....		7
7.	Μεσαία και ανώτερα φύλλα βλαστού κυκλικά ή καρδιοειδή στην βάση, ημιπερίβλαστα και συχνά διάπυρα.....S.perfoliata
7α.	Μεσαία και ανώτερα φύλλα βλαστού στενούμενα στην βάση, όχι ημιπερίβλαστα και ποτέ διάπυρα.....		8
8.	Στεφάνη με 2 ρίγες στους 2 λοβούς του ανώτερου χείλους, φύλλα βάσεως επιμήκως σπατουλοειδή, αμβλέα με σταδιακή μετατροπή από φύλλα σε βράκτια στο ανώτερο μέρος του βλαστού.....S.cladestina
	a.	Φύλλα με οξεία κατάληξη 5 χιλ.....ssp.cyllenea
	aa.	Φύλλα με οξεία κατάληξη 15 χιλ.....ssp.cladestina
8α.	Στεφάνη χωρίς 2 ρίγες στους 2 λοβούς του ανώτερου χείλους, φύλλα βάσεως επιμήκως λογχοειδή έως λογχοειδή, μάλλον αμβλέα, όχι σταδιακά μετατρεπόμενα από φύλλα σε βράκτια, οξεία κατάληξη φύλλων 2-7 χιλ......		9
9.	Μεσαία βράκτια προεξέχοντα των ανθέων, 16-23×14-19 χιλ, οξεία κατάληξη 4-7(-10) χιλ. μήκους, σπόνδυλοι πυκνοί σχηματίζοντας πυκνό στάχυ.....S.scardica
	a.	Βράκτια ευρέως ωοειδή, λευκώς χνοώδη, με ουλώδεις μη αδενώδεις τρίχες εξωτερικά, μάλλον απότομα στενούμενα σε αιχμή 4-8 χιλ. μήκους, 17-22×15-19 χιλ.....ssp.scardica
	aa.	Βράκτια στενώς ωοειδή έως επιμήκη, ποώδη, με στρωτές μη αδενώδεις τρίχες εξωτερικά, 19-40×9-14 χιλ., αιχμή 5-20 χιλ. μήκους.....ssp.longibracteata
9α.	Μεσαία βράκτια βραχύτερα ή ίσα με τα άνθη, 6-25×6-22 χιλ., οξεία κατάληξη 2-4 χιλ μήκους.....		10
10.	Βράκτια αδενωδώς χνοώδη εξωτερικά (αδένες μάλλον με μεγάλο ποδίσκο).....S.raeseri
10α.	Βράκτια πυκνά λευκοχνοώδη εξωτερικά.....		11
11.	Σπόνδυλοι απέχοντες μεταξύ τους, φυτά 30-50 εκ. ύψους, κατώτερα φύλλα 25-40 χιλ., σπατουλοειδή.....S.syriaca
11α.	Σπόνδυλοι , οι ανώτεροι, επάλληλοι, μη απέχοντες μεταξύ τους, φυτά 15-35 χιλ. ύψους, κατώτερα φύλλα μεγαλύτερα, αντωοειδή.....S.euboea

 

Stachys

Ετήσιες ή πολυετείς πόες ή φρύγανα με ή χωρίς άγονους ρόδακες φύλλων. Τρίχωμα από απλές, σπάνια αστεροειδείς ή δενδροειδείς τρίχες. Φύλλα απλά, με μίσχο ή επιφυή.  Σπόνδυλοι πυκνοί με 4 έως πολλά άνθη (σπάνια άνθη μονήρη), συνήθως σχηματίζουν επάκρια σταχυόμορφη ή σπάνια κεφαλιόμορφη ταξιανθία. Βράκτια ± φυλλόμορφα. Βρακτίδια υπάρχουν ή απουσιάζουν. Κάλυκας σωληνοειδής ή κωδωνοειδής, κανονικός, σπάνια ασθενώς δίχειλος, με 5 σχεδόν ίσους οδόντες και 5-10 νευρώσεις. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας κυλινδρικός, σχεδόν πάντοτε εριώδης εσωτερικά, ανώτερο χείλος επίπεδο ή σχήματος κράνους, ακέραιο έως διμερές, κατώτερο χείλος 3-λοβο, μεσαίος λοβός ακέραιος ή περίβρωτος, οι πλευρικοί βραχύτεροι. Στήμονες 4, προεξέχοντες του σωλήνα της στεφάνης κυρτοί προς τα πάνω. Ανθήρες συνήθως αποκλίνοντες, μερικές φορές παράλληλοι. Στύλος με άνισες διακλαδώσεις.

 

1.	Βρακτίδια ίσα ή μεγαλύτερα του σωλήνα του κάλυκα.....			2
1α.	Βρακτίδια απουσιάζουν, ή όχι μεγαλύτερα από το 1/2 του σωλήνα.....			12
2.	Ετήσια, σπόνδυλοι ανθέων σε πυκνά κεφάλια, μερικές φορές με 1 σπόνδυλο απομακρυσμένο.....S.serbica
2α.	Πολυετή, σπόνδυλοι ανθέων σε επιμήκη στάχυ ή όλοι απέχουν μεταξύ τους......			3
3.	Ανώτερο μέρος βλαστού και η κατώτερη πλευρά των φύλλων με αστεροειδείς    τρίχες..(συν.Betonica scardica)…..S.scardica
3α.	Φυτά χωρίς αστεροειδείς τρίχες.....			4
4.	Κύριος βλαστός με ρόδακα φύλλων, ανθοφόρες διακλαδώσεις μασχαλιαίες.....			5
4α.	Κύριος βλαστός χωρίς ρόδακα φύλλων, ανθοφόροι βλαστοί επάκριοι.....			7
5.	Ανώτερο χείλος στεφάνης δίχειλο ή περίβρωτο, στεφάνη ανοικτοκίτρινη..   (συν.Betonica alopecyros)…...S.alopecurus
5α.	Ανώτερο χείλος στεφάνης ακέραιο ή αμβλέως οδοντωτό, στεφάνη λευκή, ρόδινη ή ερυθρωπή.....			6
6.	Στεφάνη ερυθρωπή σπάνια ρόδινη ή λευκή, οδόντες κάλυκα το 1/4-3/4 του μήκους του σωλήνα του κάλυκα..(συν.Betonica officinalis)…..S.officinalis
6α.	Στεφάνη λευκή, οδόντες κάλυκα ίση με τον σωλήνα του κάλυκα..(συν.Betonica officinalis ssp.haussknechtii)….S.balcanica
7.	Σπόνδυλοι ανθέων με 2-4 άνθη.....S.mucronata
7α.	Σπόνδυλοι ανθέων με 6 ή περισσότερα άνθη.....			8
8.	Ανώτερο χείλος στεφάνης δίχειλο.....S.graeca
8α.	Ανώτερο χείλος στεφάνης ακέραιο ή περίβρωτο.....			9
9.	Στεφάνη ανοιχτοκίτρινη, σπόνδυλοι με 2-12 άνθη.....			10
9α.	Στεφάνη λευκή, ρόδινη ή πορφυρή.....			11
10.	Στεφάνη 15 χιλ., φύλλα επιμήκως λογχοειδή.....S.obliqua
10α.	Στεφάνη 20 χιλ., φύλλα καρδιοειδώς ωοειδή.....S.mollissima
11.	Σπόνδυλοι με 6 άνθη.....S.euboea
11α.	Σπόνδυλοι με 10 ή περισσότερα άνθη.....germanica group
	a.	βλαστός με αδενώδεις τρίχες.....S.alpina
	aa.	βλαστός χωρίς αδενώδεις τρίχες.....		b
	b.	οδόντες κάλυκα κυρτοί μετά την άνθηση.....		c
	bb.	οδόντες κάλυκα όχι κυρτοί, μη αδενώδεις.....		d
	c.	τα περισσότερα φύλλα ± σφηνοειδή στη βάση.....S.thirkei
	cc.	τα περισσότερα φύλλα με αποκομμένη ή καρδιοειδή βάση.....S.cretica
	d.	οδόντες κάλυκα 5-7 χιλ. με άγανο 1,5-3 χιλ…..S.cretica ssp.cassia
	dd.	οδόντες κάλυκα 3-5 χιλ. με άγανο μικρότερο του 1,5 χιλ.....		e
	e.	όλο το φυτό λευκώς χνοώδες ή εριώδες, οδόντες κάλυκα όλοι ίσοι.....		f
	ee.	τουλάχιστον το ανώτερο τμήμα του φύλλου φαιοπράσινο ή μόνο μέτρια  χνοώδες, οι 2 ανώτεροι οδόντες του κάλυκα > των 3 κατώτερων.....		g
	f.	βλαστός > των 30 εκ., ανώτερα βράκτια < από τα άνθη.......S.tournefortii
	ff.	βλαστός 15-30 εκ., ανώτερα βράκτια προεξέχουν των ανθέων.......(*)S.sericophylla
	g.	οδόντες κάλυκα μη αδενώδεις.....S.germanica
	gg.	οδόντες κάλυκα αδενώδεις.....S.tymphaea
12.	Ετήσια.....			13
12α.	Πολυετή ή φρύγανα.....			16
13.	Οδόντες κάλυκα  ίσοι με το 1/3-1/2 του μήκους του σωλήνα.....			14
13α.	Οδόντες κάλυκα ίσοι ή λίγο μεγαλύτεροι του σωλήνα.....			15
14.	Κάλυκας με πυκνό μη αδενώδες τρίχωμα και επιφυείς αδένες.....S.annua
14α.	Κάλυκας με αδενώδεις τρίχες αλλά χωρίς επιφυείς αδένες.....S.spinulosa
15.	Στεφάνη 6-12 χιλ. μόλις προεξέχουσα του κάλυκα.....S.arvensis
15α.	Στεφάνη 12-20 χιλ. εμφανώς προεξέχουσα του κάλυκα.....S.ocymastrum
16.	Οι περισσότεροι σπόνδυλοι με 2 άνθη ή άνθη μονήρη.....			17
16α.	Οι περισσότεροι σπόνδυλοι με 3-16 άνθη.....			21
17.	Κατώτερα και μεσαία φύλλα πτεροειδή με στενούς λοβούς.....S.angustifolia
17α.	Κατώτερα και μεσαία φύλλα ακέραια .....			18
18.	Φύλλα ωοειδή, καρδιοειδή στη βάση.....S.sylvatica
18α.	Φύλλα γραμμοειδή έως λογχοειδή ή επιμήκη με σφηνοειδή ή στρόγγυλη βάση .			19
19.	Κάλυκας με αδένες επιφυείς ή με βραχύ ποδίσκο.....S.annua
19α.	Κάλυκας χωρίς αδένες.....			20
20.	Κάλυκας πυκνά μεταξώδης, βλαστός τριχωτός.....S.virgata
20α.	Κάλυκας αραιά τριχωτός, βλαστός λείος ή σποραδικά τριχωτός......S.tetragona
21.	Φρύγανα με αγκαθωτές διακλαδώσεις.....S.spinosa
21α.	Πόες ή μικρά μη αγκαθωτά φρύγανα.....			22
22.	Στεφάνη κίτρινη, μερικές φορές με λευκό ή ερυθρωπό περιθώριο.....			23
22α.	Στεφάνη λευκή, ρόδινη ή πορφυρή.....			35
23.	Κάλυκας μη αδενώδης.....			24
23α.	Κάλυκας αδενώδης…..			a
	a.		Ανθοφόρο στέλεχος με παρόντα ρόδακα φύλλων.....S.pubescens
	aa.		Ανθοφόρο στέλεχος χωρίς ρόδακα φύλλων.....	28
24.	Βλαστός λείος ή με ίσιες τρίχες.....			25
24α.	Βλαστός ± πυκνώς χνοώδης ή εριώδης…..			a
	a.		Βλαστοί και φύλλα πράσινα έως φαιοπράσινα, χνοώδη έως τριχωτά, στεφάνη 12-14 χιλ.....S.maritima
	aa.		Στεφάνη και φύλλα λευκά, πυκνώς χνοώδη έως εριώδη.....	27
25.	Οδόντες κάλυκα μικρότερου πλάτους του 1 χιλ, σμηριγγοειδείς, περίπου ίσοι με τον σωλήνα.....S.atherocalyx
25α.	Οδόντες κάλυκα μεγαλύτερου πλάτους του 1 χιλ. στη βάση, τριγωνικοί ή τριγωνικώς λογχοειδείς, μικρότεροι του σωλήνα.....			26
26.	Βλαστός πράσινος στη βάση, σπόνδυλοι με 6-16 άνθη, σχεδόν επάλληλοι..(συν.S.goulimyi)…..S.recta
	a.		Ανώτερο χείλος στεφάνης 5-7 χιλ., περ. τα 2/3 του μήκους του κατώτερου χείλους, κατώτερο χείλος 8-10 χιλ…..ssp.recta
	aa.		Ανώτερο χείλος στεφάνης 4-6 χιλ., περ. το ½ του μήκους του κατώτερου χείλους, κατώτερο χείλος 9-14 χιλ…..	b
	b.		Φύλλα ακέραια, έως 10×5 χιλ. ταξιανθία κεφαλιόμορφη......ssp.olympica
	bb.		Φύλλα πριονωτώς οδοντωτά, 6-9 χιλ. πλάτους. Ταξιανθία μακρά ή σπόνδυλοι απομακρυσμένοι, μερικές φορές λίγοι…..	c
	c.		Κάλυκας 8-10 χιλ., οδόντες λίγο άνισοι, 3-4,5 χιλ, μόλις βραχύτεροι του σωλήνα. Κατώτερο χείλος στεφάνης 10-12 χιλ…..ssp.subcrenata
	cc.		Κάλυκας 7-9 χιλ., οδόντες ίσοι, 2-3 χιλ., 1/3-1/2 του μήκους του σωλήνα. Κατώτερο χείλος στεφάνης 12-14 χιλ…..ssp.baldaccii
26α.	Βλαστός ξυλώδης και πολυδιακλαδισμένος από τη βάση, σπόνδυλοι με 2-6 άνθη, απέχοντες μεταξύ τους.....S.tetragona
27.	Στεφάνη 15-20 χιλ. φύλλα γραμμοειδώς λογχοειδή ή ελλειψοειδή…..S.horvaticii
27α.	Στεφάνη 12-14 χιλ. φύλλα υποκυκλικά έως ωοειδώς επιμήκη.....S.chrysantha
28.	Βλαστός και φύλλα με ουλώδεις τρίχες.....S.plumosa
28α.	Βλαστός και φύλλα με ευθείες τρίχες.....			29
29.	Οδόντες κάλυκα ίσοι με τον σωλήνα, όλοι περίπου ίσοι.....			30
29α.	Οδόντες κάλυκα οι ανώτεροι μικρότεροι του σωλήνα.....			31
30.	Κάλυκας 10-15 χιλ. βλαστός και φύλλα αδενώδη.....S.plumosa
30α.	Κάλυκας 9-10 χιλ. βλαστός και φύλλα μη αδενώδη.....S.parolinii
31.	Μεσαία και κατώτερα φύλλα καρδιοειδή στη βάση.....S.canescens
31α.	Μεσαία και κατώτερα φύλλα σφηνοειδή ή ακρότομα στη βάση.....			32
32.	Κάλυκας 10-12 χιλ.....			33
32α.	Κάλυκας 5-10 χιλ.....			34
33.	Βλαστός και φύλλα με πυκνό αδενώδες τρίχωμα.....S.menthifolia
33α.	Βλαστός και φύλλα με μη αδενώδες τρίχωμα ή αραιά αδενώδεις.....S.recta
34.	Στεφάνη 15-20 χιλ. σπόνδυλοι με 6-16 άνθη.....S.recta
34α.	Στεφάνη 10-16 χιλ. σπόνδυλοι με 2-6 άνθη.....S.annua
35.	Φύλλα κυκλικά ή ωοειδώς κυκλικά, με μήκος 1,5 φορές το πλάτος τους.....			36
35α.	Φύλλα γραμμοειδώς επιμήκη ή καρδιοειδώς ωοειδή, μήκους μεγαλύτερου από   1,5 φορά το πλάτος τους.....			37
36.	Οδόντες κάλυκα μήκους (2-)4 φορές το πλάτος τους.....S.candida
36α.	Οδόντες κάλυκα μήκους 1,5(-2) φορές το πλάτος τους.....S.spreitzenhoferi
37.	Κάλυκας με μη αδενώδεις τρίχες.....			38
37α.	Κάλυκας με αδενώδεις τρίχες.....			40
38.	Φύλλα καρδιοειδή στη βάση.....S.palustris
38α.	Φύλλα με σφηνοειδή, σπάνια ακρότομη βάση.....			39
39.	Μεσαία & κατώτερα φύλλα γραμμοειδώς λογχοειδή, βραχέως οξέα, πριονωτά.....S.spruneri
39α.	Μεσαία & κατώτερα φύλλα ελλειψοειδή ή ωοειδή, αμβλέα, οδοντωτά.....S.ionica
40.	Φύλλα καρδιοειδή στη βάση.....			41
40α.	Φύλλα σφηνοειδή στη βάση, σπάνια ακρότομα.....			42
41.	Φύλλα μήκους 2-3ίς > του πλάτους τους, όλα με μίσχο.....S.sylvatica
41α.	Φύλλα μήκους τουλάχιστον 4ις > του πλάτους τους, τα κατώτερα με μικρό μίσχο, τα ανώτερα επιφυή.....S.palustris
42.	Φύλλα πολύ αμβλέα.....			43
42α.	Φύλλα λίγο οξέα.....			45
43.	Βλαστός και φύλλα ± εριώδη, ποδίσκοι ανθέων 3-5 χιλ. στην άνθηση, στεφάνη μόλις προεξέχουσα του κάλυκα.....S.mucronata
43α.	Βλαστός και φύλλα μεταξωτώς χνοώδη ή τριχωτά, άνθη επιφυή ή σχεδόν επιφυή, στεφάνη 1,5-2ίς μεγαλύτερη του κάλυκα.....			44
44.	Ανώτερα φύλλα και βράκτια επιφυή, με εμφανή νεύρα.....S.swainsonii
	a.		Εριώδη ή εριωδώς τριχωτά, κατώτερα φύλλα έως 15 χιλ.....ssp.scyronica
	aa.		Μεταξωτώς χνοώδη ή τριχωτά, κατώτερα φύλλα έως 30 χιλ…..	b
	b.		Σπόνδυλοι με 2-6 άνθη, τρίχες βλαστού και φύλλων ± στρωτές…..ssp.swainsonii
	bb.		Σπόνδυλοι με 4-10 άνθη, τρίχες βλαστού και φύλλων ± απλωτές…..ssp.argolica
44α.	Ανώτερα φύλλα και βράκτια με μικρό μίσχο, με όχι εμφανή νεύρα.....S.ionica
45.	Οδόντες κάλυκα μήκους ίσου  με το 1/2 του σωλήνα.....S.annua
45α.	Οδόντες κάλυκα μήκους ίσου με τον σωλήνα.....			46
46.	Τα περισσότερα φύλλα πλατύτερα των 10 χιλ.....S.plumosa
46α.	Μεσαία και ανώτερα φύλλα έως 10 χιλ. πλάτους.....			47
47.	Βλαστός με πολυάριθμους επιφυείς αδένες, φύλλα με προεξέχουσες νευρώσεις στην κάτω πλευρά.....S.spruneri
47α.	Βλαστός όχι αδενώδης, φύλλα χωρίς προεξέχουσες νευρώσεις.....			48
48.	Κάλυκας με μετρίως πυκνές, μεγάλες τρίχες, στεφάνη ερυθρωπή.....S.iberica
48α.	Κάλυκας λείος ή σποραδικά τριχωτός, στεφάνη λευκή ή ανοικτορόδινη.....S.leucoglossa

 Teucrium

Πόες ή θάμνοι με ριζώματα ή παραφυάδες. Βλαστός όρθιος ή ανιών, απλός ή διακλαδισμένος από τη βάση. Φύλλα απλά, με μίσχο ή σχεδόν επιφυή, καρδιοειδή έως λογχοειδή. Σπόνδυλοι με 2-6 άνθη, βράκτια ρομβοειδώς-ωοειδή έως γραμμοειδώς λογχοειδή, με χείλη ακέραια ή οδοντωτά.  Κάλυκας με 10 νεύρα, σωληνοειδής έως κωδωνοειδής, διογκωμένος στην βάση της μπροστινής πλευράς, δίχειλος ή ακτινόμορφος, 5-οδοντωτός (3+2), οι οδόντες ίσοι ή οι ανώτεροι μεγαλύτεροι. Στεφάνη μονόχειλη με ένα 5-λοβο χείλος με τον μεσαίο λοβό κυκλικό έως σπατουλοειδή, περιστασιακά 2-λοβο, σωλήνας στεφάνης χωρίς δακτύλιο τριχών εσωτερικά, συχνά περικλειόμενος στον κάλυκα. Κάρυα ομαλά ή με δικτυωτή νεύρωση. 

1.	Κάλυκας δίχειλος.....		2
1α.	Κάλυκας όχι δίχειλος.....		6
2.	Σπόνδυλοι πυκνά τοποθετημένοι, καθόλου ή μόλις μονόπλευροι, ταξιανθία σταχυόμορφη…..		3
	a.	Στεφάνη λευκή.....T.lamiifoliumn
	aa.	Στεφάνη ρόδινη, ιώδης ή προφυρή.....	3
2α.	Σπόνδυλοι αραιά τοποθετημένοι, ταξιανθία μονόπλευρη.....		5
3.	Κάλυκας (6-)7-8 χιλ., μεσαίος οδόντας ανώτερου χείλους διπλάσιος με μήκος από τους πλευρικούς.....T.francisci-werneri
3α.	Κάλυκας έως 5,5 χιλ., μεσαίος οδόντας ανώτερου χείλους καθόλου ή μόλις μεγαλύτερος των πλευρικών.....		4
4.	Κάλυκας 3,5-4,5 χιλ., οδόντες όλοι σχεδόν ισομήκεις…..T.montbretii ssp.heliotropifolium
4α.	Κάλυκας (4-)5-5,5 χιλ. οδόντες κατώτερου χείλους πολύ μεγαλύτεροι από τους οδόντες του ανώτερου χείλους.....T.halacsyanum
5.	Στεφάνη συνήθως πρασινοκίτρινη.....T.scorodonia
5α.	Στεφάνη ρόδινη ή πορφυρή.....T.massiliense
6.	Ταξιανθία όχι κεφαλιόμορφη, μακρύτερη του πλάτους της.....		7
6α.	Ταξιανθία κεφαλιόμορφη, κεφάλια συνήθως πλατύτερα του μήκους τους.....		a
	a.	Φύλλα ακέραια ή με λιγότερες από 3 εγκολπώσεις από κάθε πλευρά.....T.montanum
	aa.	Φύλλα με περισσότερες από 3 εγκολπώσεις από κάθε πλευρά.....	14
7.	Φύλλα ακέραια.....		8
7α.	Φύλλα πριονωτά, οδοντωτά ή λοβώδη.....		10
8.	Κάλυκας με ύβο στη βάση…..T.montbretii ssp.heliotropifolium
8α.	Κάλυκας χωρίς ύβο στη βάση.....		9
9.	Κλαδίσκοι πράσινοι ή καστανοί, φύλλα επιμήκη έως γραμμοειδή.....T.brevifolium
9α.	Κλαδίσκοι λευκοχνοώδεις, φύλλα αντωοειδή ή ωοειδώς επιμήκη.....T.aroanium
10.	Πόες, όχι ξυλώδεις στη βάση.....T.scordium
10α.	Μικροί θάμνοι.....		11
11.	Ριζωματώδη, βλαστός ξυλώδης μόνο στη βάση.....T.chamaedrys
11α.	Όχι ριζωματώδεις, βλαστός ξυλώδης, εκτός από τις ακραίες διακλαδώσεις.....		12
12.	Φύλλα περ. 5 χιλ.....T.microphyllum
12α.	Φύλλα, τα περισσότερα, 10 χιλ. ή μεγαλύτερα.....		13
13.	Στεφάνη κίτρινη, μίσχοι ίσοι με το πλάτος του ελάσματος.....T.flavum
	a.	Κάλυκας λείος.....ssp.gymnocalyx
	aa.	Κάλυκας ± τριχωτός.....	b
	b.	Κάλυκας περ. 7 χιλ., οδόντες σχεδόν ίσοι με τον σωλήνα.....ssp.hellenivum
	bb.	Κάλυκας (8-)9-10 χιλ., οδόντες περ. ίσοι με το ½ του σωλήνα.....	c
	c.	Φύλλα περ. 20 χιλ. βελουδοειδή από κάτω.....ssp.flavum
	cc.	Φύλλα περ. 10 χιλ. λεία από κάτω.....ssp.glaucum
13α.	Στεφάνη ρόδινη ή πορφυρή, μίσχοι βραχύτεροι του πλάτους του ελάσματος......T.divaricatum
	a.	Φύλλα σχεδόν λεία, βλαστοί σχεδόν λείοι έως βραχέως ουλωδώς τριχωτοί.....	b
	aa.	Φυτά εξ’ολοκλήρου εριώδη.....	c
	b.	Βλαστοί 30-50 εκ., κάλυκας πολύ βραχύς, μη αδενώδεις τρίχες μόνον......ssp.athoum
	bb.	Βλαστοί 15-30 εκ., κάλυκας με μεγάλες, αδενώδεις τρίχες.....ssp.graecum
	c.	Βλαστοί με βραχείες, ουλώδεις, συνήθως προς τα έξω και κάτω κυρτές τρίχες.....ssp.divaricatum
	cc.	Βλαστοί με μακρές, απλωτές τρίχες.....ssp.villosum
14.	Φύλλα ακέραια ή με έως 3 αμβλείς οδόντες από κάθε πλευρά.....T.montanum
	a.	Βλαστός φαιοχνώδης, με κυρτές τρίχες. Φύλλα στρωτώς λεπτοχνοώδη προς τα πάνω, φαιώς τριχωτά προς τα κάτω. Κάλυκας στρωτώς και λεπτώς χνοώδης έως σχεδόν λείος.....ssp.montanum
	aa.	Βλαστός λευκο-εριώδης έως –βελουδοειδής, τρίχες απλωτές. Φύλλα απλωτώς εριώδη έως βελουδοειδή και αδενωδώς χνοώδη προς τα πάνω, τριχωτά έως εριώδη προς τα κάτω. Κάλυκας απλωτώς εριώδης και αδενωδώς χνοώδης.....ssp.helianthemoides
14α.	Φύλλα με τουλάχιστον 3 αμβλείς οδόντες από κάθε πλευρά.....		15
15.	Φύλλα ωοειδή, αντωοειδή ή κυκλικά.....		16
15α.	Φύλλα στενώς ωοειδή έως στενώς επιμήκη ή σπατουλοειδή.....		17
16.	Βλαστός με απλωτές τρίχες…..T.alpestre
	a.	Νεαροί βλαστοί και φύλλα με απλωτές τρίχες.....ssp.alpestre
	aa.	Νεαροί βλαστοί και φύλλα με στρωτές τρίχες.....ssp.gracile
16α.	Βλαστός με στρωτές τρίχες.....T.cuneifolium
17.	Φύλλα σε σπονδύλους των 3 ή 4.....T.polium
17α.	Φύλλα αντίθετα.....		18
18.	Στεφάνη κρεμ-κίτρινη.....T.alpestre
	a.	Νεαροί βλαστοί και φύλλα με απλωτές τρίχες.....ssp.alpestre
	aa.	Νεαροί βλαστοί και φύλλα με στρωτές τρίχες.....ssp.gracile
18α.	Στεφάνη λευκή ή ερυθρή…..T.capitatum

Thymbra

Μικρές πόες. Φύλλα ανθοταξιών στεγοειδή, ταξιανθία πυκνή, στενή, μορφής στάχυ. Βρακτίδια γραμμοειδή έως λογχοειδή. Κάλυκας νωτιαία πιεσμένος, δίχειλος, με 13 νεύρα, ανώτερο χείλος 3-οδοντωτό, κατώτερο 2-οδοντωτό. Στεφάνη δίχειλη, σωλήνας ευθύς, ανώτερο χείλος προεκτεινόμενο οριζόντια, περίβρωτο, κατώτερο χείλος 3-λοβο. Στήμονες έγκλειστοι, ανθήρες παράλληλοι. 

1.	Φύλλα λεία ή βλεφαριδωτά, κάλυκας 5-8,5 χιλ. με φάρυγγα τριχωτό εσωτερικά, στεφάνη 12-15 χιλ…..Th.spicata
1α.	Φύλλα χνοώδη, κάλυκας περ. 3 χιλ. με φάρυγγα λείο εσωτερικά, στεφάνη 5,5-6 χιλ…..Th.calostachya

Thymus

Νανώδεις θάμνοι ή μικρές πολυετείς προσκεφαλιόμορφες, ± ξυλώδεις στη βάση, αρωματικές πόες. Φύλλα ακέραια ή 1-3-πριονωτά. Σπόνδυλοι με 1 έως πολλά άνθη, συχνά πολλοί σε επάκριες σχεδόν κεφαλιόμορφες ταξιανθίες. Κάλυκας κυλινδρικός έως κωδωνοειδής, , με 10-13 νευρώσεις, συνήθως δίχειλος με τους 3 ανώτερους οδόντες διαφορετικούς από τους κατώτερους, σωλήνας ευθύς, όχι υβώδης, τριχωτός στον φάρυγγα. Στεφάνη δίχειλη, με ευθύ σωλήνα, ανώτερο χείλος ευθύ, περίβρωτο, κατώτερο χείλος απλωτό. 3-λοβο, λοβοί σχεδόν ίσοι ή ο μεσαίος μεγαλύτερος. Στήμονες συνήθως προεξέχοντες, ευθείς, αποκλίνοντες. 

1.	Σωλήνας κάλυκα πεπλατυσμένος από πάνω, με 20-22 νευρώσεις..(συν.Thymbra capitata)…..Th.capitatus
1α.	Σωλήνας κάλυκα κυρτός από πάνω, με 10-13 νευρώσεις…..			2
2.	Φύλλα με χείλη κυρτά…..			3
2α.	Φύλλα με χείλη καθόλου ή μόλις κυρτά…..			7
3.	Βράκτια όχι όμοια με τα φύλλα, τουλάχιστον διπλάσιου πλάτους από τα φύλλα…..			4
3α.	Βράκτια ± όμοια με τα φύλλα…..			5
4.	Φύλλα με βραχύ μίσχο…..Th.dolopicus
	Φύλλα γραμμοειδώς λογχοειδή, επιφυή, καλυμμένα με βραχείες και μακρές τρίχες και πορφυρωπά βράκτια....Th.leucotrichus
4α.	Φύλλα επιφυή…..Th.parnassicus
5.	Φύλλα πλάτους μεγαλύτερου των 3 χιλ., ωοειδή έως ρομβοειδή, σωλήνας στεφάνης χοανοειδής.....Th.teucrioides
5α.	Φύλλα έως 2,5 χιλ. πλάτους, γραμμοειδή έως ελλειψοειδή, σωλήνας στεφάνης κυλινδρικός…..			6
6.	Φύλλα 1-1,5 χιλ. πλάτους, με βραχύ μίσχο…..Th.dolopicus
6α.	Φύλλα 0,3-1 χιλ. πλάτους, επιφυή…..Th.boisierii
7.	Βλαστός με τρίχες στις γωνίες μόνον…..Th.pulegioides
7α.	Βλαστός ολόκληρος τριχωτός ή μόνον στις 2 απέναντι γωνίες…..			8
8.	Βράκτια ωοειδή, όχι όμοια με τα φύλλα…..			9
8α.	Βράκτια, τουλάχιστον τα κατώτερα ± όμοια με τα φύλλα (αν και μερικές φορές πλατύτερα και μερικές φορές έγχρωμα…..			14
9.	Ανώτεροι οδόντες κάλυκα έως 0,7 χιλ…..			10
9α.	Ανώτεροι οδόντες κάλυκα 0,8 χιλ. ή μεγαλύτεροι…..			11
10.	Φύλλα βραχέως οξέα, συχνά μικροδοντωτά, βελουδοειδή…..Th.holosericeus
10α.	Φύλλα αμβλέα, ακέραια, λεία…..
	a.	Προσκεφαλιόμορφα με μεγάλους έρποντες μη ανθοφόρους βλαστούς. Βράκτια μόνον λίγο πλατύτερα από τα φύλλα του βλαστού....Th.zygioides
	aa.	Μη ανθοφόροι βλαστοί συγκριτικά βραχύτεροι. Βράκτια περ. διπλάσια στο πλάτος από τα φύλλα του βλαστού.....Th.samius
11.	Φύλλα χνοώδη έως βελουδοειδή…..Th.laconicus
11α.	Φύλλα λεία, μερικές φορές βλεφαριδωτά…..			12
12.	Κάλυκας 5-7 χιλ., βράκτια αχυρόχρωμα…..Th.atticus
12α.	Κάλυκας 3-5 χιλ…..			13
13.	Στεφάνη ρόδινη, καταλήγει κίτρινη, βράκτια αχυρόχρωμα…..Th.plasonii
13α.	Στεφάνη λευκωπή, ρόδινη ή πορφυρή, βράκτια συνήθως πορφυρά...Th.striatus
14.	Ανθοφόροι βλαστοί συνήθως μεγαλύτεροι των 10 εκ., μη ανθοφόρες διακλαδώσεις συνήθως απουσιάζουν…..			15
14α.	Ανθοφόροι βλαστοί σπανίως μεγαλύτεροι των 10 εκ., έρποντες μη ανθοφόροι βλαστοί υπάρχουν…..			16
15.	Κάλυκας 3,5-5 χιλ., ανώτεροι οδόντες έως 1,5 χιλ.....Th.comptus
15α.	Κάλυκας 2,5-3,5(-4) χιλ., ανώτεροι οδόντες περ. 1 χιλ…..Th.sibthorpii
	Φυτά πιο ισχυρά και περισσότερο κατακείμενα, με ανθοφόρους βλαστούς μικτότερους των 10 εκ., μικρότερα και περισσότερο δερματώδη φύλλα, και ανθοταξία σχεδόν σφαιρική.....Th.degeni
16.	Φύλλα με δυσδιάκριτες πλευρικές νευρώσεις…..			17
16α.	Φύλλα με ευκρινείς πλευρικές νευρώσεις…..			18
17.	Φύλλα ± σπατουλοειδή…..Th.zygioides
17α.	Φύλλα γραμμοειδή έως ελλειπτικά, σπάνια αντωοειδή…..
	a.		Σωλήνας κάλυκα περίπου ίσος με το άνω χείλος.....Th.stojanovii
	aa.		Σωλήνας κάλυκα βραχύτερος από το άνω χείλος....Th.longicaulis
18.	Φύλλα με πλευρικές νευρώσεις κυρτές κατά μήκος του περιθωρίου και αναστομούμενες στην κορυφή…..Th.praecox
	a.		Βλαστός ολόκληρος τριχωτός…..ssp.jankae
	aa.		Βλαστός τριχωτός μόνον στις 2 αντίθετες πλευρές…..	b
	b.		Φύλλα βλαστού με σταδιακά μειούμενο μέγεθος προς την κορυφή της ταξιανθίας. Κάλυκας 3-4 χιλ…..ssp.polytrichus
	bb.		Φύλλα βλαστού όλα ίσα σε μέγεθος. Κάλυκας 4-5 χιλ…..ssp.zygiformis
18α.	Φύλλα με πλευρικές νευρώσεις ατονούν προς το περιθώριο…..			19
19.	Σωλήνας κάλυκα εμφανώς βραχύτερος του ανώτερου χείλους…..			20
19α.	Σωλήνας κάλυκα περίπου ίσος με το ανώτερο χείλος…..Th.striatus
20.	Κάλυκας 4-6 χιλ., πορφυρίζων…..Th.thracicus
20α.	Κάλυκας 2,5-4 χιλ., πρασινωπός ή πορφυρός…..			21
21.	Φύλλα δερματώδη…..Th.longicaulis ssp.chaubardii
21α.	Φύλλα ποώδη…..Th.longicaulis

Ziziphora

Ετήσια. Σπόνδυλοι με λίγα έως πολλά άνθη, σε απόσταση ο ένας από τον άλλον ή επάλληλοι, σε κεφάλια ή σταχυόμορφες ταξιανθίες. Κάλυκας με μεγάλο σωλήνα, 13 νευρώσεις, το ανώτερο χείλος με 3 οδόντες, το κατώτερο με 2, σωλήνας τριχωτός στον φάρυγγα. Στεφάνη ευρέως δίχειλη, ανώτερο χείλος οριζόντιο, ακέραιο ή περίβρωτο, κατώτερο απλωτό, 3-λοβο, σωλήνας μόλις προεξέχει του κάλυκα. Οι κατώτεροι 2 στήμονες φόνιμοι, κάτω από το ανώτερο χείλος της στεφάνης ή προεξέχουν λίγο, ανώτεροι 2 στήμονες υποτυπώδεις ή απουσιάζουν. Διακλαδώσεις στύλου άνισες. 

1.	Σπόνδυλοι σε σφαιρικά, βρακτιοφόρα κεφάλια.....Z.capitata
1α.	Σπόνδυλοι σε ωοειδείς έως επιμήκεις, σταχυόμορφες ταξιανθίες.....	2
2.	Στεφάνη 12-15 χιλ, διπλάσια από το μήκος του κάλυκα.....Z.taurica
2α.	Στεφάνη 8-10 χιλ., ελαφρώς μεγαλύτερη από το μήκος του κάλυκα.....Z.tenuior