RUBIACEAE

 

RUBIACEAE

Πόες ή νανώδεις θάμνοι. Φύλλα σχεδόν πάντοτε αντίθετα, απλά, παράφυλλα χωρισμένα, ενωμένα ή διηρημένα, μερικές φορές φυλλόμορφα και τότε σε σπονδύλους των 4-12 δίνοντας την εντύπωση φύλλων. Άνθη σε σπονδυλόμορφους στάχεις, σύνθετους βότρεις ή κορύμβους, ακτινόμορφα, συνήθως ερμαφρόδιτα. Σέπαλα συνήθως ελεύθερα ή απουσιάζουν. Στεφάνη υποκρατηροειδής, χοανοειδής, κυπελλοειδής ή τροχοειδής. Στήμονες επιπετάλιοι σε εναλλαγή με τους λοβούς της στεφάνης. Ωοθήκη υποφυής. Στύλος απλός ή διμερής. Καρπός ξηρός ή σαρκώδης.

 

1.	Φύλλα αντίθετα, με μικρά παράφυλλα, άοπλοι θάμνοι…..Plocama calabrica
1α.	Φύλλα τουλάχιστον εν μέρει σπονδυλωτά…..	2
2.	Σωλήνας στεφάνης μεγαλύτερος των λοβών της…..	3
2α.	Σωλήνας στεφάνης βραχύτερος των λοβών της…..	8
3.	Άνθη σε πυκνούς στάχεις, συνήθως με 1 επιφυές άνθος στην μασχάλη κάθε βρακτίου…..Crucianella
3α.	Άνθη σε σύνθετους βότρεις, κύματα ή κεφάλια…..	4
4.	Άνθη σε κεφάλια…..	5
4α.	Άνθη σε κύματα ή σύνθετους βότρεις…..	6
5.	Κάλυκας 5-οδοντωτός, εμφανής στον καρπό…..Sherardia arvensis
5α.	Κάλυκας απουσιάζει…..Asperula
6.	Φύλλα σε σπονδύλους των 4…..Asperula
6α.	Φύλλα σε σπονδύλους με περισσότερα των 4…..	7
7.	Μίσχοι ανθέων με βρακτίδια…..Asperula
7α.	Μίσχοι ανθέων χωρίς βρακτίδια….Galium
8.	Στεφάνη 5-λοβη, καρπός σαρκώδης…..Rubia
8α.	Στεφάνη 4-λοβη, καρπός ξηρός…..	9
9.	Κεντρικό άνθος κύματος ερμαφρόδιτο, περιφερειακά άνθη άρρενα…..	10
9α.	Όλα τα άνθη ερμαφρόδιτα…..	12
10.	Φύλλα σε σπονδύλους με περισσότερα των 4…..Galium
10α.	Φύλλα σε σπονδύλους των 4…..	11
11.	Άνθη κίτρινα…..Cruciata
11α.	Άνθη λευκωπά…..Valantia
12.	Επάκριες διακλαδώσεις ταξιανθίας με βράκτια και συχνά βρακτίδια…..Asperula
12α.	Επάκριες διακλαδώσεις ταξιανθίας χωρίς βράκτια ή βρακτίδια…..Galium

 

Asperula

Φρύγανα, πολυετείς πόες ή ετήσια. Αποθέσεις ασβεστίου υπάρχουν στα κύτταρα των φυτών. Βλαστός ± ευκρινώς 4-γωνικός και χωρίς μικρά αγκάθια. Φύλλα σε σπονδύλους των 4-8(-11) ή σε ζεύγη, επιφυή ή με βραχύ μίσχο, φυλλόμορφα παράφυλλα υπάρχουν, σπάνια αφανή. Ταξιανθία σύνθετος βότρυς ή κεφάλιο, επάκριες διακλαδώσεις με βράκτια και συχνά με βρακτίδια. Άνθη ερμαφρόδιτα (3-)4(-5)-μερή. Κάλυκας απουσιάζει ή αντικαθίσταται από μικρό οδόντα. Στεφάνη υποκρατηροειδής ή χοανοειδής, σπάνια τροχοειδής. Στήμονες 4 ή 5. Στίγμα ροπαλοειδές ή κεφαλιόμορφο. Καρπός  σχιζοκάρπιο, γενικά δίδυμο, ξηρό, μερικάρπια 2, αδιάρρηκτα, με 1 σπέρμα, ομαλά ή φυματιώδη, λεία ή χνοώδη (αλλά ποτέ με αγκιστροειδείς τρίχες).

 

1.	Τουλάχιστον μερικά φύλλα σε σπονδύλους με περισσότερα των 4.....		2
1α.	Φύλλα ποτέ σε σπονδύλους με περισσότερα των 4.....		15
2.	Άνθη κυανοϊώδη......A.arvensis
2α.	Άνθη όχι κυανοϊώδη......		3
3.	Ωοθήκη και καρπός επιμήκης, άνθη όχι σε κεφάλια......		4
3α.	Ωοθήκη και καρπός ωοειδής, άνθη συνήθως σε κεφάλια.....		11
4.	Στίγμα επίμηκες, ροπαλοειδές.....		5
4α.	Στίγμα σφαιροειδές.....		8
5.	Νανώδεις θάμνοι με ρίζα ευθεία και λεπτή, φύλλα εύπτωτα, τουλάχιστον τα  ανώτερα, μεσογονάτια συνήθως μεγαλύτερα των φύλλων.....A.rigida
	Η παρόμοια A.brevifolia διαφέρει κυρίως από την μεγαλύτερη στεφάνη (4-5,5 χιλ.) και είναι πρασινοκίτρινη έως καστανοπράσινη.
5α.	Νανώδεις θάμνοι με ρίζα όχι όπως πιο πάνω, με μη εύπτωτα φύλλα, μεσογονάτια ίσα ή μικρότερα των φύλλων.....		6
6.	Φύλλα γλαυκά, αντωοειδή.....A.tοunefortii
	Η παρόμοια A.crassula διαφέρει στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: είναι μικρότερη σε μέγεθος, ολόκληρη χνοώδης με κοντές λευκές τρίχες, βλαστός έρπων, φύλλα φαιώς βελούδινα που εμφανίζουν διογκωμένο και κυρτό περιθώριο, ταξιανθία πυκνή, υποκυκλινδρική, στεφάνη περ. 3 χιλ., ωχροκίτρινη
6α.	Φύλλα πράσινα, λογχοειδή ή ελλειπτικά.....		7
7.	Βλαστός συνήθως 10-16 εκ., φύλλα, όλα, 9-12 χιλ., γραμμοειδή έως λογχοειδή.....A.muscosa
7α.	Βλαστός συνήθως 2-4 εκ., φύλλα, τα ανώτερα, 4-7 χιλ., ευρέως λογχοειδή.......A.baenitzii
8.	Στεφάνη 2-3 χιλ., χοανοειδής, κίτρινη.....A.chlorantha
8α.	Στεφάνη 0,7-2 χιλ, κυπελλοειδής έως τροχοειδής.....		9
9.	Στεφάνης λοβοί ± με οξεία κορυφή, βλαστός έως 50 εκ.....A.purpurea
9α.	Στεφάνης λοβοί όχι με οξεία κορυφή, βλαστός έως 20(-25) εκ.....		10
10.	Στεφάνης λοβοί λείοι, βράκτια μικρά μικρότερα του μίσχου & ποδίσκου της   ταξιανθίας.....A.saxicola
10α.	Στεφάνης λοβοί ± βραχέως τριχωτοί, βράκτια φυλλόμορφα, μεγαλύτερα του    μίσχου και ποδίσκοι ταξιανθίας.....A.boryana
11.	Βλαστός ισχυρός, διακλαδισμένος, ± ξυλώδης στη βάση, μεσογονάτια συνήθως περισσότερα των 12, τα ανώτερα ευκρινώς μεγαλύτερα.....		12
11α.	Βλαστός λεπτοφυής, και συχνά φειδωλά διακλαδισμένος, συνήθως ποώδης στη     βάση, μεσογονάτια συνήθως λιγότερα των 12, τα ανώτερα μόλις μεγαλύτερα....		13
12.	Σωλήνας στεφάνης 4,5-8 χιλ., άνθη ερυθρωπά…..A.pubescens
12α.	Σωλήνας στεφάνης 2,5-4,5 χιλ., άνθη λευκωπά-ροδίζοντα.....A.taygetea
13.	Μίσχος άνθους συνήθως 2-5 χιλ. στύλος μικρότερος του σωλήνα της στεφάνης..... A.taurica
13α.	Μίσχος άνθους μόλις μεγαλύτερος των 2 χιλ., ή άνθη επιφυή, στύλος συνήθως προεξέχων του σωλήνα της στεφάνης.....		14
14.	Σωλήνας στεφάνης > των 8 χιλ., φύλλα πυκνώς φαιοτριχωτά.......A.arcadiensis
14α.	Σωλήνας στεφάνης < των 6 χιλ., φύλλα λεία ή μόνον αραιώς τριχωτά......A.doerfleri
15.	Άνθη λευκά ή ωχροκίτρινα.....		16
15α.	Άνθη πορφυρωπά, ερυθρωπά ή κιτρινωπά.....		18
16.	Άνθη σε πυκνά κεφάλια, με περίβλημα φύλλων και μακρώς βλεφαριδωτά βράκτια.....A.taurina
16α.	Άνθη σε ± χαλαρό κύμα ή ποδισκοφόρα κεφάλια με βραχείες βλεφαρίδες ή μη     βλεφαριδωτά βράκτια.....		17
17.	Μερικές ταξιανθίες κεφαλιόμορφες.....A.involucrata
17α.	Μερικές ταξιανθίες σε χαλαρό κύμα.....A.laevigata
18.	Σωλήνας στεφάνης 1-2 φορές μεγαλύτερος των λοβών της.....		19
18α.	Σωλήνας στεφάνης 2-5 φορές μεγαλύτερος των λοβών της.....		20
19.	Χαλαρώς χλοάζων, με μη ανθοφόρους βλαστούς τον χρόνο της άνθησης, βλαστός συνήθως μικρότερος των 35 εκ.....A.cynanchica
19α.	Μη χλοάζων χωρίς μη ανθοφόρους βλαστός τον χρόνο της άνθησης......A.rumelica
20.	Φύλλα βλαστού με υαλώδες άγανο 0,3-1 χιλ.....		21
20α.	Φύλλα βλαστού με υαλώδη κορυφή έως 0,3 χιλ.....		26
21.	Ταξιανθία επιμήκης, πολύ προεξέχουσα των μη ανθοφόρων βλαστών, με άνθη    σε 3-πολλές ± κεφαλιόμορφες ομάδες......		22
21α.	Ταξιανθία συμπαγής, συχνά μόλις προεξέχουσα των προσκεφαλιόμορφων μη ανθοφόρων βλαστών, με άνθη συνήθως σε 1-2 ± κεφαλιόμορφες ομάδες.........		23
22.	Βλαστός κατακείμενος έως ανιών, ± ποώδης, άνθη ωχρορόδινα.......A.oetaea
22α.	Βλαστός ± όρθιος, συνήθως ξυλώδης στη βάση.....A.lutea
	a.	Φύλλα 5-15 χιλ., σκληρά, γραμμοειδή έως βελονοειδή, τρίχες βλαστού 0,1-0,3 χιλ.....	b
	aa.	Φύλλα 10-24 χιλ., λεπτά, βελονοειδή, τρίχες βλαστού έως 0,1 χιλ.....	c
	b.	Βράκτια ενωμένα για περ. το ½ του μήκους τους.....ssp.lutea
	bb.	Βράκτια ελεύθερα ή μόλις ενωμένα.....ssp.rigidula
	c.	Φύλλα ± τοξοειδή απλωτά ή κυρτά, άνθη κιτρινωπά.....ssp.euboea
	cc.	Φύλλα ± ευθέα και στρωτά, άνθη ρόδινα.....ssp.mungieri
23.	Μη ανθοφόροι βλαστοί με γλαυκό επίχρισμα, ειδικά οι νεαροί ± λείοι.......A.boissieri
23α.	Μη ανθοφόροι βλαστοί πράσινοι, συνήθως ± βραχέως τριχωτοί......		24
24.	Μη ανθοφόροι βλαστοί δρεπανοειδώς κυρτοί…..A.nitida
24α.	Μη ανθοφόροι βλαστοί ± ευθείς…..		25
25.	Στεφάνη και καρπός λείος…..A.abbreviata
	Η παρόμοια A.brachyphylla διαφέρει στα παρακάτω χαρακτηριστικά: ολόκληρο το φυτό γλαυκοαλευρώδες, φύλλα βραχύτερα (3.5-9 χιλ.), μάλλον σκληρά, με την κεντρική νεύρωση έως το 1/3 του πλάτους του φύλλου, με βραχεία (0,3-0,5 χιλ.) υαλώδη κορυφή.
25α.	Στεφάνη και καρπός συνήθως με απλό απλωτό τρίχωμα.....A.pulvinaris
26.	Ταξιανθία με μονήρη κύριο άξονα (μερικές φορές με λίγες πλευρικές διακλαδώσεις)......		27
26α.	Ταξιανθία πολυδιακλαδισμένη, με πολυάριθμες πλευρικές διακλαδώσεις........		30
27.	Βλαστός μεγαλύτερος των 15 εκ., ταξιανθία συνήθως με 4 ή περισσότερες κεφαλιόμορφες ομάδες ανθέων.....		28
27α.	Βλαστός συνήθως μικρότερος των 15 εκ., ταξιανθία συνήθως με 1-3 μόνον κεφαλιόμορφες ομάδες ανθέων.....		29
28.	Βλαστοί πράσινοι, φύλλα μαλακά.....A.suffruticosa
28α.	Βλαστοί με γλαυκό επίχρισμα, φύλλα σκληρά.....A.ophiolithica
29.	Φύλλα 4-10 χιλ. Στεφάνη 3-5 χιλ., λοβοί περ. 1/3 του μήκους του σωλήνα.....A.idaea
	Φύλλα 10-13 χιλ. Στεφάνη 5-6 χιλ., λοβοί ίσοι με το ½ του μήκους του σωλήνα.....A.samia
29α.	Στεφάνη 5-8 χιλ., καρπός 2-3 χιλ.....A.suberosa
30.	Μερικές ταξιανθίες ± σταχυόμορφες έως στενώς πυραμιδοειδείς.......A.aristata
	a.	Λοβοί στεφάνης συνήθως χωρίς ή με δυσδιάκριτα προσαρτήματα.......	b
	aa.	Λοβοί στεφάνης με ευκρινή προσαρτήματα.....	c
	b.	Μίσχοι ανθέων έως 0,5 χιλ., ταξιανθία εν μέρει σταχυο-πυραμιδοειδής, βλαστοί 35-60 εκ., φύλλα συνήθως βραχέως θηλώδη.....ssp.nestia
	bb.	Μίσχοι ανθέων συνήθως 0,5-1,5 χιλ. ταξιανθία εν μέρει ± κόρυμβος, βλαστοί 25-45 εκ., λείοι τουλάχιστον προς τα πάνω, φύλλα λεία.....ssp.thessala
	c.	εν μέρει σταχυόμορφη, βλαστοί συχνά άνω των 30 εκ., συνήθως ± ξυλώδεις στην βάση, μεσαία μεσογονάτια (2-)3-4 φορές μακρύτερα των φύλλων......ssp.scabra
	cc.	Ταξιανθία εν μέρει κορυμβόμορφη, βλαστοί συνήθως έως 30 εκ., λίγο ξυλώδεις στην βάση, μεσαία μεσογονάτια (1-)2-3 φορές μακρύτερα των φύλλων......ssp.condensata
30α.	Μερικές ταξιανθίες κορυμβό- έως κεφαλιό-μορφες......		31
31.	Στεφάνη θηλώδης εξωτερικά, βλαστός ευκρινώς ξυλώδης στη βάση...A.tenella
31α.	Στεφάνη λεία ή τριχωτή εξωτερικά, βλαστός συνήθως λίγο ξυλώδης στη βάση.....A.aristata

 

Crucianella

Μονοετείς πόες. Φύλλα σε σπονδύλους των 4-8. Ταξιανθία στάχυς, άνθη ερμαφρόδιτα, συνή-θως μονήρη, επιφυή ή με βραχύ μίσχο στην μασχάλη των βρακτίων και υποβασταζόμενα από 2 βρακτίδια στη βάση. Κάλυκας μειωμένος ή απουσιάζει. Στεφάνη χοανοειδής, σωλήνας στε-νός, 3-6 φορές μεγαλύτερος των 4-5 λοβών, λοβοί με κυρτό άγανο στην κορυφή. Στύλος διμε-ρής με άνισες διακλαδώσεις, στίγμα κεφαλιόμορφο. Καρπός ξηρός, ομαλός ή φυματιώδης.

 

1.	Πολυετή, ξυλώδη στην βάση, φύλλα ανά 4 σε σπονδύλους, δερματώδη  ± οξύληκτα…..C.maritima
1α.	Ετήσια, φύλλα συχνά σε σπονδύλους με περισσότερα από 4 φύλλα, ποώδη.....	2
2.	Στεφάνη ευκρινώς προεξέχουσα των βρακτίων.....	3
2α.	Στεφάνη καθόλου ή μόλις προεξέχουσα των βρακτίων.....	5
3.	Βράκτια βραχέως οξέα, ένα μόνο άνθος σε κάθε βράκτιο.....C.macrostachya
3α.	Βράκτια αγανωδώς μακρόαιχμα, συνήθως 2 άνθη σε κάθε βράκτιο.....	4
4.	Φύλλα σε σπονδύλους των 6(-8).....C.graeca
4α.	Φύλλα σε σπονδύλους των 4 ή λιγότερα.....C.bithynica
5.	Βράκτια στενώς λογχοειδή, ελεύθερα, όμοια με τα βρακτίδια......C.angustifolia
5α.	Βράκτια ευρέως λογχοειδή συχνά ενωμένα στη βάση, πολύ πλατύτερα από τα  γραμμοειδή βρακτίδια.....
6.	Στεφάνη 3-4,5 χιλ. μη προεξέχουσα των ελεύθερων βρακτίων......C.imbricata
6α.	Στεφάνη 5-7,5 χιλ., κάπως προεξέχουσα των συνήθως ενωμένων βρακτίων......C.latifolia

 

Cruciata

Ετήσιες ή πολυετείς πόες, μερικές φορές ξυλώδεις. Φύλλα σε σπονδύλους των 4, 1-3-νευρα. Ταξιανθία στενή, με σπονδύλους από βραχέα μασχαλιαία κύματα, κεντρικά άνθη ερμαφρόδιτα τα περιφερειακά άρρενα ή απουσιάζουν, ποδίσκοι και μίσχοι εν μέρει κυρτούμενοι στο κενό ανάμεσα στα φύλλα, μη διευρυνόμενοι και περικλείοντες τον καρπό. Κάλυκας απουσιάζει. Στεφάνη κίτρινη, τροχοειδής, 4-λοβη, στίγμα κεφαλιόμορφο.

 

1.	Ποδίσκοι με 2 βράκτια…..	2
1α.	Ποδίσκοι χωρίς βράκτια…..	3
2.	Τρίχες βλαστού 1-2 χιλ…..C.laevipes
2α.	Βλαστός λείος ή τρίχες μικρότερες του 1 χιλ…..C.taurica
3.	Φυτά ετήσια…..C.pedemontana
3α.	Φυτά πολυετή…..C.verna

 

Galium

Σαν την Asperula. Βλαστός μερικές φορές κυλινδρικός, μερικές φορές με κυρτές ακμές Φύλλα αντίθετα, συνήθως με φυλλόμορφα παράφυλλα, σε σπονδύλους των 4,6 ή περισσότερων, συνήθως επιφυή ή περιστασιακά με μίσχο, συνήθως με 1 κύριο νεύρο, περιστασιακά με 3 νεύρα ή με παλαμοειδή νεύρωση. Ανθοταξίες συνήθως επάκριες και μασχαλιαίες (μερικές φορές μόνον μασχαλιαίες), κύματα με αρκετά έως πολλά άνθη ή σπάνια μειωμένα στο 1 άνθος, με ποδίσκο ή επιφυή, με βράκτια ή βράκτια αφανή ειδικά στα ανώτερα μέρη της ταξιανθίας (ή βράκτια μερικές φορές φυλλόμορφα σχηματίζοντας περίβλημα), βρακτίδια στους ποδίσκους απουσιάζουν. Κάλυκας με χείλος πολύ μικρό ή απουσιάζει. Στεφάνη λευκή, κίτρινη, κιτρινοπράσινη, πράσινη ή σπάνια ρόδινη ή ερυθρή, τροχοειδής, περιστασιακά κωδωνοειδής ή ευρέως χοανοειδής, σωλήνας λείος εσωτερικά, λοβοί (3 ή)4(ή σπάνια 5). Στήμονες (3 ή)4(ή σπάνια 5), εκφυόμενοι από την βάση του σωλήνα της στεφάνης, προεξέχοντες, στίγμα δίλοβο, προεξέχων. Καρπός πάνω σε ποδίσκο, συνήθως ξηρό έως δερματώδες σχιζοκάρπιο, σπάνια σπογγώδες, ή ± χυμώδες, διασχιζόμενο σε 2 μερικάρπια, ομαλά και λεία έως φυματιώδη και/ή τριχωτά, συχνά τρίχωμα αγκιστροειδές και κολλώδες.

 

1.	Φυτά ετήσια…..						2
1α.	Φυτά πολυετή…..						16
2.	Αιχμές περιθωρίου φύλλων κατευθυνόμενες προς τα πίσω…..						3
2α.	Αιχμές περιθωρίου φύλλων κατευθυνόμενες προς τα εμπρός…..						5
3.	Ποδίσκοι και μίσχοι συγκλίνοντες και κυρτοί μετά την άνθηση, καρπός με φυμάτια, φύλλα λεία από πάνω…..G.tricornutum
3α.	Ποδίσκοι ή μίσχοι αποκλίνοντες μετά την άνθηση, ευθείς (ή κυρτοί μόνο λίγο κάτω από τον καρπό) καρπός με αγκιστροειδείς τρίχες ή ομαλός, φύλλα με θηλώδεις τρίχες από πάνω…..						4
4.	Στεφάνη 0,8-1,3 χιλ. διαμέτρου, πρασινοκίτρινη, καρπός (εκτός τριχών),  2-3 χιλ., με αγκιστροειδείς τρίχες ή ± ομαλός…..G.spurium
4α.	Στεφάνη 1,5-1,7 χιλ. διαμέτρου, λευκή, καρπός 3-5 χιλ., πάντα τριχωτός......G.aparine
5.	Καρπός > των 2,5 χιλ. μέρος ανθοταξίες ολιγανθείς, φύλλα έως 1,5 χιλ. πλάτους στεφάνη λευκή ή ρόδινη…..						6
5α.	Καρπός < των 2 χιλ., φύλλα συχνά < του 1,5 χιλ. πλάτους, στεφάνη συχνά κιτρινωπή έως πρασινωπή ή ερυθρωπή…..						7
6.	Καρπός με αγκιστροειδείς τρίχες, φύλλα τριχωτά από πάνω, άνθη ερμαφρόδιτα, ρόδινα…..G.monachinii
6α.	Καρπός με φυμάτια, φύλλα λεία από πάνω, άνθη ερμαφρόδιτα και άρρενα,       λευκωπά…..G.verrucosum
7.	Ποδίσκοι ≥των μίσχων, μέρος ταξιανθίας με 1-3(-5) άνθη…..						8
7α.	Ποδίσκοι πολύ > του μίσχου, μέρος ταξιανθίας με πολλά άνθη…..						10
8.	Μερικάρπια κυλινδρικά, ± κυρτά, συνήθως ακανόνιστα καλυμμένα με αγκιστροειδείς τρίχες ιδίως προς την κορυφή…..G.murale
	Το G.caminianum παραπέμπει στο G.murale με τις παρακάτω διαφορές: μέρος της ταξιανθίας με 2-3 άνθη, ποδίσκοι και μίσχοι κάπως μεγαλύτεροι, πυκνά χνοώδες, μερικάρπια μεγαλύτερα, ελλειψοειδή, με στρωτές τρίχες και μάλλον λεπτοφυείς αγκιστροειδείς τρίχες.
8α.	Μερικάρπια ωοειδή, κανονικά καλυμμένα με τρίχες, σπάνια λεία…..						9
9.	Τμήματα ταξιανθίας με 2(-3) άνθη, ποδίσκοι καρπών κυρτοί......G.recurcum
9α.	Τμήματα ταξιανθίας με 1 άνθος, ποδίσκοι καρπού όρθιοι......G.verticillatum
10.	Βράκτια ± υπερβαίνουν μέρος της ταξιανθίας, νηματοειδή έως γραμμοειδή......G.setaceum
10α.	Βράκτια μικρότερα της ταξιανθίας, γραμμοειδώς λογχοειδή…..						11
11.	Λοβοί στεφάνης με επάκρια αιχμή, μέρος ταξιανθίας χαλαρό, μίσχοι διπλάσιοι του άνθους και του καρπού, άνθη κίτρινα..(G.floribundum)….G.intricatum
11α.	Λοβοί στεφάνης σχεδόν οξείς ή με βραχύτατη αιχμή…..						12
12.	Μέρος ταξιανθίας χαλαρό, ολιγανθές, κόμποι κάτω από το κεντρικό άνθος με λιγότερα από 11 άνθη…..						13
12α.	Μέρος ταξιανθίας πυκνό, πολυανθές, οι 2 κατώτεροι κόμποι από το κεντρικό άνθος συχνά με περισσότερα από 11 άνθη, μίσχοι 1-1,5 φορά μεγαλύτεροι των ανθέων και του καρπού…..						15
13.	Μίσχοι ανθέων νηματοειδείς, πολλές φορές μεγαλύτεροι των ανθέων & του καρπού. Ποδίσκοι καρπού παραμένουν νηματοειδείς, ή λίγο παχυνόμενοι κάτω από τον καρπό. Στεφάνη διαμέτρου μικρότερης των 2 χιλ…..G.tenuissimum
	Ποδίσκοι καρπού παχυνόμενοι, κυρτούμενοι. Στεφάνη διαμέτρου περ. 3 χιλ......G.brevifolium
13α.	Μίσχοι ανθέων μικρότεροι από το 3-πλάσιο των ανθέων και του καρπού…..						14
14.	Ποδίσκοι ταξιανθίας 1-3 φορές > των μίσχων των ανθέων, μίσχοι σχεδόν ισχυροί, αποκλίνοντες μετά την άνθηση…..G.parisiense
14α.	Ποδίσκοι ταξιανθίας 3-7 φορές > των μίσχων των ανθέων, μίσχοι νηματοειδείς, κάπως κυρτοί μετά την άνθηση…..G.divaricatum
15.	Μίσχοι ανθέων λεπτοφυείς, μέρος ταξιανθίας κεφαλιόμορφο, πολύ πυκνό.....G.capitatum
	Το παρόμοιο G.pseudocapitatum έχει κάπως μεγαλύτερα και χαλαρά κύματα, με 10-20 άνθη, με καλώς διαμορφωμένα βράκτια.
15α.	Μίσχοι ανθέων ισχυροί, άκαμπτοι, μέρος ταξιανθίας συγκριτικά χαλαρό......G.incrassatum
16.	Φύλλα με 3 παράλληλα νεύρα από τη βάση, χωρίς υαλώδη κορυφή, ποτέ σε    σπονδύλους με περισσότερα των 4…..						17
16α.	Φύλλα με 1 μόνο κύριο νεύρο από τη βάση, μερικές φορές με υαλώδη κορυφή, συνήθως τουλάχιστον μερικά φύλλα σε σπονδύλους με περισσότερα των 4.....						19
17.	Θαμνώδη, φύλλα 20-26 χιλ., φύλλα αφανώς 3-νευρά, στενά.......G.fruticosum
17α.	Πόες, φύλλα με 3 ή περισσότερα ευκρινή νεύρα…..						18
18.	Ωοθήκη και καρπός με αγκιστροειδείς τρίχες, τρίχες ίσες με το πλάτος  του μερικαρπίου…..G.rotundifolium
18α.	Ωοθήκη και καρπός συνήθως λεία ή με στρωτές τρίχες, σπάνια με αγκιστροειδείς που είναι μικρότερες του πλάτους του μερικαρπίου…..G.rubioides
19.	Ωοθήκη και καρπός με αγκιστροειδείς τρίχες…..G.odoratum
19α.	Ωοθήκη και καρπός λεία ή με μη αγκιστροειδείς τρίχες…..						20
20.	Καρπός σφαιρικός, φύλλα ± αμβλέα, μελανά στην ξήρανση…..						21
20α.	Καρπός ωοειδής, φύλλα συχνά οξέα ή μερικές φορές με υαλώδη κορυφή…..						23
21.	Μίσχοι ανθέων μη αποκλίνοντες στην καρποφορία…..G.debile
21α.	Μίσχοι ανθέων αποκλίνοντες στην καρποφορία…..						22
22.	Φύλλα έως 20 χιλ., βλαστός λεπτοφυής…..G.palustre
22α.	Φύλλα συνήθως 20-35 χιλ., βλαστός ισχυρός…..G.elongatum
23.	Ωοθήκη και καρπός ± τριχωτοί…..						24
23α.	Ωοθήκη και καρπός λείοι, ομαλοί ή θηλώδεις…..						28
24.	Μίσχοι ανθέων νηματοειδείς, συνήθως ερυθρωποί…..						25
24α.	Μίσχοι ανθέων όχι νηματοειδείς, συνήθως πράσινοι…..						26
25.	Φύλλα γραμμοειδή, μίσχοι ανθέων έως 2 χιλ., στεφάνη 1,5 χιλ. διαμέτρου......G.graecum
25α.	Φύλλα ωοειδή, μίσχοι ανθέων έως 4 χιλ., στεφάνη 1,8-2,5 χιλ. διαμέτρου.....G.canum
	a.		Βλαστός (4-)8-15(-20) εκ., με βραχείες τρίχες......(Κρήτη).ssp.graecum
	aa.		Βλαστός 6-8 εκ., με μακρές τρίχες.....(Κρήτη).ssp.pseudocanum
26.	Ακίδες βλαστού, τουλάχιστον εν μέρει, κατευθύνονται προς τα κάτω...G.rivale
26α.	Ακίδες βλαστού ποτέ δεν κατευθύνονται προς τα κάτω…..						27
27.	Μεσογονάτια ταξιανθίας πολύ > των φύλλων…..G.verum
27α.	Μεσογονάτια ταξιανθίας λίγο > ή < των φύλλων…..G.degenii
28.	Ακίδες βλαστού, τουλάχιστον εν μέρει, κατευθύνονται προς τα κάτω, ή με απλωτές θηλές…..G.rivale
28α.	Ακίδες βλαστού ποτέ κατευθυνόμενες προς τα κάτω, ούτε με απλωτές θηλές.....						29
29.	Στεφάνη ± χοανοειδής έως κυπελλοειδής…..						30
29α.	Στεφάνη ± τροχοειδής…..						34
30.	Φυτά ± χλοάζοντα ποτέ με γλαυκό επίχρισμα, βλαστός συνήθως < των 15 εκ....						31
30α.	Φυτά λίγο χλοάζοντα, μερικές φορές με γλαυκό επίχρισμα, βλαστός συνήθως > των 30 εκ…..						32
31.	Φύλλα 1-3 χιλ. πλάτους, αμβλέα ή με βραχεία αιχμή…..G.incanum
	a.		Βλαστοί 4-10(-15) εκ., όρθιοι ή ανιόντες, φύλλα γυαλιστερά.....ssp.incanum
	aa.		Βλαστοί 2-5(-7) εκ., φύλλα όχι γυαλιστερά.....(Κρήτη).ssp.creticum
31α.	Φύλλα 0,5-1 χιλ. πλάτους, με υαλώδη αιχμή περ. 1 χιλ…..G.cyllenium
32.	Φύλλα ανοικτοπράσινα και από τις 2 πλευρές, ± τριχωτά…..G.humifosum
32α.	Φύλλα συνήθως ± γλαυκά…..						33
33.	Βλαστός μη ριζοβολών στη βάση φυτά χωρίς παραφυάδες…..G.pseudoaristatum
33α.	Βλαστός ριζοβολών στη βάση, φυτά με παραφυάδες(μερικές φορές βραχείες).....G.laconicum
34.	Κάτω πλευρά φύλλων εμφανώς πιο ωχροπράσινη από την ανώτερη, και συχνά      κυανίζουσα, φύλλα συχνά > των 25 χιλ., μίσχοι ανθέων ± τριχοειδείς…..						35
34α.	Κάτω και άνω πλευρά φύλλων ιδίου χρώματος, φύλλα συχνά < των 25 χιλ.,      μίσχοι ανθέων όχι τριχοειδείς…..						36
35.	Φύλλα ωχροπράσινα από κάτω, βλαστός 4-γωνικός προς τα κάτω συχνά τριχωτός…..G.pseudoaristatum
35α.	Φύλλα κυανοπράσινα από κάτω, συχνά με επίχρισμα, βλαστός ± κυλινδρικός      (ή δυσδιάκριτα 4-γωνικός) προς τα κάτω, λείος…..G.laconicum
36.	Βλαστός και ρίζα ισχυρή ± ξυλώδη, μερικές φορές με ισχυρές παραφυάδες βλαστός συχνά > των 30 εκ., όρθιος…..						37
36α.	Βλαστός και ρίζωμα λεπτοφυή, λίγο ξυλώδη, συχνά < των 30 εκ., ανιών…..						44
37.	Στεφάνη συνήθως λευκή, μέρος ταξιανθίας λίγο πυκνό, ακραίες διακλαδώσεις συνήθως χωρίς βράκτια και λείες…..						38
37α.	Στεφάνη συνήθως κίτρινη, μέρος ταξιανθίας πυκνό, βρακτιοφόρο και τριχωτός έως τις ακραίες διακλαδώσεις…..						42
38.	Φύλλα λογχοειδή έως γραμμοειδή ή τριχοειδή…..						39
38α.	Φύλλα ελλειπτικά έως αντιλογχοειδή…..						40
39.	Στεφάνη λίγο κυπελλοειδής, με κυρτούς, οξείς λοβούς, ανθήρες μελανοί στην ξήρανση…..incurvum group
	a.	βλαστός εύρωστος, πυκνά εριώδης στη βάση, με τρίχες > του 1 χιλ......G.mirum
	aa.	βλαστός λίγο εύρωστος, λείος στη βάση, ή με τρίχες < του 1 χιλ…..					b
	b.	ταξιανθία ευρέως ωοειδής, με μακρές διακλαδώσεις........G.peloponnesiacum
	bb.	ταξιανθία στενή, με συνήθως βραχείες διακλαδώσεις…..					c
	c.	μεσαία μεσογονάτια μακρότερα των φύλλων……					d
	cc.	μεσαία μεσογονάτια βραχύτερα των φύλλων…..					f
	d.	φύλλα έως 10Χ0,8 χιλ., νηματοειδή…..G.asparagifolium
	dd.	φύλλα περ. 15(-20)Χ1-2 χιλ., γραμμοειδή…..					e
	e.	στεφάνη πρασινοπορφυρή…..G.melanantherum
	ee.	στεφάνη κίτρινη έως λευκή…..G.scarbifolium
	f.	μεγαλύτερα φύλλα με βραχεία υαλώδη κατάληξη…..G.incurvum
		Φυτά με πιο ισχυρό βλαστό, γραμμοειδώς λογχοειδή, σαρκώδη, και συχνά γλαυκώς αλευρώδη φύλλα.....G.amorginum
	ff.	μεγαλύτερα φύλλα με μακρά υαλώδη κατάληξη…..G.rhodopeum
		Το τετραπλοειδές G.aegaeum βασίστηκε σε υλικό από την Θάσο, είναι αμφιβολη η διάκρισή του από το G.rhodopaeum με τις παρακάτω διαφορές: έχει ± αμβλέα φύλλα σταδιακά μακρώς οξυληκτα, μελανωπό στην μάρανση
39α.	Στεφάνη τροχοειδής με απλωτούς λοβούς, ανθήρες καστανωποί στην ξήρανση……lucidum group
	a.	φυτά γλαυκά, με λευκό επίχρισμα…..G.cinereum
	aa.	φυτά πράσινα…..					b
	b.	μεσαίο νεύρο φύλλου έντονο, καλύπτει άνω του 1/2 του πλάτους του ελ-άσματος, βλαστός με θηλώδεις τρίχες περ. 0,1 χιλ..........G.corrudifolium
	bb.	μεσαίο νεύρο φύλλου ασθενές, καλύπτει λιγότερο από το 1/2 του πλάτ-ους του ελάσματος, βλαστός λείος ή τρίχες 0,5-1,5 χιλ.............G.lucidum
40.	Φυτά γλαυκά…..G.reiseri
40α.	Φυτά πράσινα…..						41
41.	Στεφάνη 1-1,5 χιλ. διαμέτρου, κίτρινη…..G.firmum
41α.	Στεφάνη 2-5 χιλ., λευκή ή κιτρινωπή…..mollugo group
	a.	παραφυάδες υπάρχουν (μερικές φορές βραχείες)......					b
	aa.	παραφυάδες απουσιάζουν......
		i.		Φυτά σχετικά μικρά και λεπτοφυή, βλαστοί 15-25(-50) εκ., κατακείμενοι έως ανιόντες.....
				a.		Στεφάνη 3-5 χιλ. διαμέτρου, λευκή. Φύλλα 5-15 χιλ......G.samothracicum
				aa.		Στεφάνη 2-3 χιλ. διαμέτρου, κίτρινη. Φύλλα συνήθως μεγαλύτερα.....G.citraceum
		ii.		Φυτά ανιόντα έως σχεδόν όρθια, βλαστοί μεγαλύτεροι των 50 εκ.			c
	b.	στεφάνη συνήθως 2-3 χιλ. διαμέτρου, ταξιανθία χαλαρή, με διακλαδώσεις έντονα αποκλίνουσες μετά την άνθηση…..G.mollugo
	bb.	στεφάνη συνήθως 3-5 χιλ. διαμέτρου, ταξιανθία μάλλον πυκνή, με διακλαδώσεις λίγο αποκλίνουσες μετά την άνθηση…..G.album
			i.	Στεφάνη κιτρινωπή, ταξιανθία επιμήκης και στενή, φυτά έως 80 εκ…..ssp.prusense
			ia.	Στεφάνη λευκωπή, ταξιανθία ευρέως ωοειδής, με μακρές διακλαδώσεις, φυτά συχνά άνω των 80 εκ…..			ii
			ii.	Φύλλα επιμήκη έως ευρέως αντιλογχοειδή, απότομα στενούμενα προς την κορυφή, φυτά εύρωστα, συνήθως τριχωτά.....ssp.pycnotrichum
			iia.	Φύλλα αντιλογχοειδή, σταδιακά στενούμενα προς την κορυφή, φυτά συχνά λεπτοφυή, κυρίως λεία……ssp.album
	c.	Στεφάνη κίτρινη, συχνά στικτή με ερυθρό ή ιώδες, μικρή, 2-3 χιλ. διαμέτρου, ανθήρες σκούροι καστανοί έως πορφυροί…..G.heldreichii
		a.			στεφάνη λευκή ή στικτή με ρόδινο, συχνά μεγαλύτερη....		i
		i.			Φύλλα ευρέως αντιλογχοειδή, λοβοί στεφάνης σταδιακά στενούμενοι σε ευθεία αγανόμορφη προεξοχή....G.samium
		ii.			Φύλλα λογχοειδή. Λοβοί στεφάνης μάλλον απότομα στενούμενοι σε ± κυρτή αγανόμορφη προεξοχή.....G.extensum
		Με κάπως βραχύτερα φύλλα και μεγαλύτερη, συνήθως λευκή στεφάνη (3-4 χιλ.) διαμέτρου.....G.conforme
	cc.	ανθήρες κίτρινοι έως ωχρώς καστανοί…..G.protopycnotrichum
42.	Φύλλα έως 10 χιλ., ταξιανθία ωοειδής…..G.verum
42α.	Φύλλα μικρότερα των 10 χιλ, ταξιανθία στενώς κυλινδρική……						43
43.	Φύλλα λεία από κάτω, περιθώριο λίγο κυρτό……G.thymifolium
43α.	Φύλλα πυκνά τριχωτά από κάτω, περιθώριο κυρτό έως το μεσαίο νεύρο......G.kerneri
44.	Φύλλα λεία, στιλπνά, καστανομελανά στην ξήρανση, μεσαίο νεύρο δυσδιάκριτο, συχνά χωρίς υαλώδη κορυφή, χλοάζοντα αλπικά φυτά.....G.demissum
44α.	Φύλλα συνήθως ± τριχωτά ή τουλάχιστον το περιθώριο με θηλώδεις αδένες     πράσινα ή καστανομελανά στην ξήρανση, με ευκρινές μεσαίο νεύρο και υαλώδη κορυφή…..G.anisophyllon

Plocama calabrica

Βραχέως χνοώδης κατακείμενος θάμνος, σχηματίζων χαλαρά προσκεφάλια. Φύλλα αντίθετα, ελλειπτικώς λογχοειδή, σχεδόν αμβλέα με ελαφρώς ανεστραμμένα χείλη. Παράφυλλα μικρά, οδοντωτά. Άνθη σε μικρές σκιαδόμορφες δέσμες. Κάλυκας σωληνοειδής με βραχείς τριγωνικούς οδόντες. Στεφάνη ρόδινη με σωλήνα στενό που βαθμιαία ευρύνεται, λοβοί λογχοειδείς λίγο ανάκυρτοι. Καρπός δρύπη μικρή, πρώτα ερυθρή τελικά μαύρη.

Rubia

Ποώδη ή ξυλώδη πολυετή. Βλαστοί συχνά αγκαθωτοί κατά μήκος των προεξεχουσών νευρώσεων ή πτερυγίων. Φύλλα σε σπονδύλους των 4-8, με μικρά αγκάθια στα χείλη και το κάτω κεντρικό νεύρο, έλασμα 3-γωνικό έως ωοειδές, φυλλόμορφα παράφυλλα σε σπονδύλους των 4 ή 6, συνήθως στον μέσον του βλαστού, κύρια νεύρωση απλή ή 3-5 (ή περισσότερες και συχνά παλαμοειδείς). Άνθη σε μασχαλιαία κύματα ή σύνθετους βότρεις. Κάλυκας μικρότατος ή απουσιάζει. Στεφάνη με βραχύ σωλήνα και συνήθως 5 λοβούς, στήμονες συνήθως 5, στίγμα δίλοβο. Καρπός σαρκώδης, συνήθως μονόσπερμος, μερικάρπια ανεπτυγμένα. 

1.	Ανθήρες 0,6-0,8× περ. 0,2 χιλ., επιμήκεις.....R.tinctorum
1α.	Ανθήρες μικροί (0,2-0,3 χιλ), υποσφαιρικοί.....	2
2.	Με ξυλωδη βάση, ποώδη προς τα πάνω. Φύλλα με μικρά αγκάθια στα χείλη κατευθυνόμενα προς τα κάτω. Ταξιανθίες επάκριες και μασχαλιαίες, χαλαρές....R.peregrina
2α.	Ξυλώδη, εκτός από τις επάνω ακραίες διακλαδώσεις. Φύλλα με τραχέα χείλη και προεξοχές κατευθυνόμενες προς τα πάνω ή σχεδόν λεία. Ταξιανθίες μόνον μασχαλιαίες, μάλλον πυκνές.....R.tenuifolia

Sherardia arvensis

Μονοετής πόα, 5-40 εκ. πράσινη, αδρότριχη, με ρίζα λεπτώς νηματοειδή, ερυθρωπή και πολλούς κατακείμενους, απλωτούς, λεπτούς, τετραγωνικούς βλαστούς. Φύλλα 4-6-μερή σε σπονδύλους, ωοειδή-λογχοειδή, ακιδόληκτα, μονόνευρα, τραχέα. Άνθη σωληνοειδή με απλωτά πέταλα, ροδοϊώδη, σπάνια λευκά, ανά 4-8 σε επάκρια κεφάλια που περιβάλλονται από σπόνδυλο βρακτίων. Κάλυκας με 6 οδόντες, όρθιους και οξείς, Στεφάνη χοανοειδής με σωλήνα μακρύ και 4-λοβο έλασμα. Στήμονες 4 προεξέχοντες. Καρπός 2-7 χιλ. Άνθηση 5-10.

Valantia

Ετήσιες ή πολυετείς πόες. Φύλλα με 1 νεύρωση, σε σπονδύλους των 4. Ταξιανθία φυλλώδης, στενή, μόλις διακλαδισμένη, με σπονδύλους από βραχέα, μασχαλιαία 3-ανθή κύματα, κεντρικά άνθη ερμαφρόδιτα, στεφάνη 4-λοβη, περιφερειακά άνθη άρρενα, στεφάνη 3-λοβη. Ποδίσκοι κυρτούμενοι στο κενό ανάμεσα στα φύλλα, διευρυνόμενοι και περικλείοντες τον καρπό, με τρίχες και άγκιστρα εξωτερικά. Κάλυκας απουσιάζει. Στεφάνη κυπελλοειδής ή τροχοειδής, στίγμα κεφαλιόμορφο.

1.	Φυτό μονοετές, καρποί με 3-4 κερατοειδείς εκφύσεις…..	2
1α.	Φυτό πολυετές, καρποί χωρίς κερατοειδείς εκφύσεις…..V.aprica
2.	Φυτό λείο ή λίγο χνοώδες στην κορυφή μόνο…..V.muralis
2α.	Φυτό αδρότριχο σε όλο το μήκος του…..V.hispida