VIOLACEAE

 

VIOLACEAE 

Viola

Πόες πολυετείς ή διετείς, ριζωματώδεις. Βλαστός ανεπτυγμένος ή απουσιάζει, μερικές φορές με έρπουσες διακλαδώσεις. Φύλλα απλά, κατ’εναλλαγήν ή όλα στη βάση, με μίσχο, περιθώριο φύλλων ακέραιο, οδοντωτό ή βαθειά διηρημένο, παράφυλλα μικρά ή μεγάλα, φυλλόμορφα, ελεύθερα ή ± προεκτεινόμενα στον μίσχο. Άνθη ερμαφρόδιτα, ζυγόμορφα ( το κατώτερο πέταλο με πλήκτρο) μονήρη, συχνά δίμορφα (κλειστόγαμα και χασμόγαμα), με ποδίσκους μασχαλιαίους και 2 βράκτια. Σέπαλα 5 που προεκτείνονται σε βραχέα εξαρτήματα πίσω από το σημείο προσαρτήσεως. Στήλη στημόνων με κορυφαίο προσάρτημα, οι 2 κατώτεροι στήμονες με πλήκτρο. Στύλος παχυνόμενος προς τα πάνω, στίγμα ποικίλο.

 

1.	Φυτά με ξυλώδεις βλαστούς, τουλάχιστον στη βάση…..		2
1α.	Φυτά με ποώδεις βλαστούς ή βλαστοί απουσιάζουν…..		4
2.	Πλήκτρο μικρότερο των 10 χιλ…..		3
2α.	Πλήκτρο μεγαλύτερο των 10 χιλ…..V.delphinantha
3.	Άνθη 2-2,5 εκ., πορφυροβιολετί…..V.allchariensis
3α.	Άνθη 1-2,5 εκ., λευκωπά, ωχρώς βιολετί ή κίτρινα…..V.scorpiuloides
4.	Πλευρικά πέταλα κατευθυνόμενα προς τα κάτω, στύλος συνήθως ποτέ κεφαλιόμορφος ή δίλοβος…..		5
4α.	Πλευρικά πέταλα κατευθυνόμενα προς τα πάνω, στύλος κεφαλιόμορφος ή με      δίλοβη κορυφή…..		22
5.	Φυτά με φυλλώδη ανθοφόρο βλαστό…..		6
5α.	Φυτά χωρίς βλαστό, εναέριοι φυλλώδεις βλαστοί απουσιάζουν, μερικές φορές υπάρχουν παραφυάδες……		12
6.	Φυτά χωρίς ρόδακα φύλλων φύλλα συνήθως μήκους μεγαλύτερου του πλάτους		7
6α.	Φυτά με ρόδακα φύλλων, φύλλα συνήθως ίσου μήκους και πλάτους…..		9
7.	Φύλλα επιμήκως ωοειδή έως ωοειδή, καρδιοειδή ή υποκαρδιοειδή….		8
7α.	Φύλλα ωοειδώς λογχοειδή ή λογχοειδή, συνήθως όχι καρδιοειδή…..V.elatior
8.	Παράφυλλα ίσα ή μεγαλύτερα του μίσχου…..V.jordanii
8α.	Παράφυλλα μήκους συνήθως ίσο με το 1/2 του μίσχου…..V.canina
9.	Προσαρτήματα κάλυκα 2-3 χιλ. εμφανή…..		10
9α.	Προσαρτήματα κάλυκα έως 1 χιλ., δυσδιάκριτα…..		11
10.	Άνθη ωχρώς κυανά ή λευκωπά, στίγμα τριχωτό…..V.sieheana
	Η ενδημική του όρους Δίρφυς στην Εύβοια V.dirphya παραπέμπει μορφολογικά στο προηγούμενο είδος
10α.	Άνθη βαθειά βιολετί, στίγμα λείο ή θηλώδες…..V.riviniana
11.	Παράφυλλα λογχοειδή, με μακρύ περίγραμμα τριχών….V.reichenbachiana
11α.	Παράφυλλα ευρέως λογχοειδή έως ωοειδή, με βραχύ περίγραμμα τριχών......V.rupestris
12.	Ποδίσκοι καρπού όρθιοι, κάψα τριγωνική, απότομα διαρρηγνυόμενη.......V.palustris
12α.	Ποδίσκοι καρπού κατακείμενοι, κάψα όχι απότομα διαρρηγνυόμενη…..		13
13.	Παραφυάδες υπάρχουν…..		14
13α.	Παραφυάδες απουσιάζουν.....		19
14.	Φυτά λεία εξολοκλήρου…..		15
14α.	Φυτά με τρίχες στον βλαστό, στα φύλλα ή τον καρπό…..		16
15.	Παράφυλλα λογχοειδή, παραφυάδες βραχείες, ισχυρές…..V.suavis
15α.	Παράφυλλα γραμμοειδώς λογχοειδή, παραφυάδες μακρές, λεπτοφυείς....V.alba
16.	Παραφυάδες βραχείες, ισχυρές…..V.suavis
16α.	Παραφυάδες μακρές, λεπτοφυείς…..		17
17.	Φύλλα κυκλικά, αμβλέα, παράφυλλα ευρέως ωοειδή…..V.odorata
17α.	Φύλλα ωοειδή, βραχέως οξέα, παράφυλλα γραμμοειδώς λογχοειδή…..		18
18.	Φύλλα αραιά τριχωτά, πλευρικά πέταλα με πώγωνα τριχών.....V.alba
18α.	Φύλλα πυκνώς τριχωτά, πλευρικά πέταλα χωρίς πώγωνα τριχών…..V.alba ssp.cretica
19.	Φύλλα καρδιοειδή, με βαθείς κόλπους…..		20
19α.	Φύλλα καρδιοειδή, με αβαθείς κόλπους ή ακρότομα…..		21
20.	Παράφυλλα με βραχείες τρίχες στο περίγραμμα, άνθη όχι εύοσμα…..V.hirta
20α.	Παράφυλλα με μακρές τρίχες στο περίγραμμα, άνθη εύοσμα.....V.alba
21.	Φύλλα ακρότομα ή υποκαρδιοειδή…..V.chelmaea
21α.	Φύλλα καρδιοειδή με αβαθείς κόλπους…..V.pyrenaica
22.	Φύλλα όλα ακέραια…..		23
22α.	Φύλλα, τουλάχιστον τα κατώτερα, αμβλέως ή οξέως οδοντωτά…..		31
23.	Φυτά ετήσια…..		24
23α.	Φυτά πολυετή…..		25
24.	Φυτά πυκνώς τριχωτά…..V.parvula
24α.	Φυτά λεία ή αραιά τριχωτά…..V.mercurii
	Η V.heldreichiana, ενδημική των βουνών της Πελοποννήσου, με έντονα κίτρινα άνθη και σκούρα κηλίδα στα κατώτερα πέταλα, παραπέμπει στο προηγούμενο είδος Η V.rauliniana, επίσης παραπέμπει στην V.marcurii, αλλά διαφέρει από τα ακέραια φύλλα, τα απλά παράφυλλα, τα μικρότερα άνθη και τα πλατύτερα σέπαλα.
25.	Πλήκτρο 5-10 χιλ., άνθη 2 εκ. ή μεγαλύτερα…..		26
25α.	Πλήκτρο μικρότερο των 5 χιλ…..		27
26.	Φύλλα γραμμοειδή έως επιμήκως σπατουλοειδή, άνθη κίτρινα, σπάνια βιολετί…..V.brachyphylla
26α.	Τουλάχιστον τα κατώτερα φύλλα ευρέα, άνθη ρόδινα ή βιολετί…..V.megallensis
27.	Φυτά με βραχύ, πυκνό τρίχωμα…..		28
27α.	Φυτά λεία ή αραιώς χνοώδη…..		29
28.	Πλήκτρο έως διπλασίου μήκους των προσαρτημάτων του κάλυκα…..V.stojanowii
28α.	Πλήκτρο 2-3 φορές μεγαλύτερο των προσαρτημάτων του κάλυκα....V.fragrans
29.	Πλήκτρο μόλις προεξέχων των προσαρτημάτων του κάλυκα…..V.perinensis
29α.	Πλήκτρο τουλάχιστον διπλασίου μήκους των προσαρτημάτων του κάλυκα…..		30
30.	Φύλλα περ. 1,5 εκ., σταδιακά στενούμενα σε μίσχο…..V.fragrans
30α.	Φύλλα έως 2,5 εκ., απότομα στενούμενα σε μίσχο…..V.poetica
31.	Ετήσια ή διετή, άνθη συνήθως έως 1,5 εκ…..		32
31α.	Πολυετή, άνθη συνήθως 1,5 εκ. ή μεγαλύτερα…..		37
32.	Στεφάνη ίση ή μικρότερη του κάλυκα…..		33
32α.	Στεφάνη ευκρινώς προεξέχουσα του κάλυκα…..		35
33.	Άνθη 1-1,5 εκ…..V.arvensis
	Η V.phitosiana παραπέμπει στην V.arvensis κει ειδικά στην V.kitaibeliana, διαφέρει στο ότι φύεται σε θαμνώδες περιβάλλον, έχει βραχύτερα μεσογονάτια, σχετικά μεγαλύτερα φύλλα, 3-5 χιλ. όνυχα και κάπως μεγαλύτερα σπέρματα
33α.	Άνθη μικρότερα του 1 εκ…..		34
34.	Τρίχες βραχείες, λοβοί φύλλων με μικρούς αμβλείς οδόντες…..V.kitaibeliana
34α.	Τρίχες μακρές, φύλλα σχεδόν ακέραια…..V.parvula
35.	Φυτά έντονα τριχωτά…..V.hymettia
35α.	Φυτά όχι έντονα τριχωτά (μερικές φορές χνοώδη προς τα κάτω…..		36
36.	Φύλλα σχεδόν ακέραια, παράφυλλα συνήθως 3-μερή…..V.mercurii
36α.	Φύλλα με αμβλείς οδόντες, παράφυλλα διηρημένα σε περισσότερα από 3 τμήματα.....V.tricolor ssp.macedonica
37.	Πλήκτρο 7,5 χιλ. ή μεγαλύτερο…..		38
37α.	Πλήκτρο 7 χιλ. ή μικρότερο…..		39
38.	Φυτά χλοάζοντα.....V.doerfleri
38α.	Φυτά όχι χλοάζοντα……V.athois
39.	Φύλλα, τουλάχιστον τα ανώτερα γραμμοειδή ή γραμμοειδώς λογχοειδή…..		40
39α.	Φύλλα όχι γραμμοειδή ή γραμμοειδώς λογχοειδή…..		41
40.	Φυτά χλοάζοντα, συνήθως χνοώδη, σπάνια λεία.....V.allchariensis
40α.	Φυτά όχι χλοάζοντα, φυτά λεία…..V.rhodopaea
41.	Φυτά έως 3 εκ.....V.frondosa
41α.	Φυτά μεγαλύτερα των 3 εκ…..		42
42.	Παράφυλλα πτερωτώς διηρημένα, επάκριο τμήμα μεγάλο, συνήθως αμβλέως      οδοντωτό…..		43
42α.	Παράφυλλα ± διηρημένα αλλά επάκριο τμήμα όχι όπως πιο πάνω…..		44
43.	Σέπαλα ωοειδώς λογχοειδή ή τριγωνικά.....V.aetolica
43α.	Σέπαλα λογχοειδή ή γραμμοειδή.....V.tricolor ssp.macedonica
44.	Παράφυλλα διηρημένα έως το μεσαίο νεύρο ή σχεδόν έως τη βάση το αδιαίρετο μέρος όχι πλατύτερο από το μήκος των τμημάτων…..		45
44α.	Παράφυλλα όχι πολύ βαθειά διηρημένα, το αδιαίρετο μέρος πλατύτεροαπό το μήκος των τμημάτων.....V.orphanides
45.	Βλαστός τριχωτός.....V.gracilis
	a.	Φύλλα λεία ή κάπως χνοώδη στον μίσχο, ακτώτερα πέταλα 19-28 χιλ. μαζί με τον 8-10 χιλ. όνυχα....V.euboea
	aa.	Φυτά ολόκληρα με πυκνό βραχύ χνούδι με στρωτές ή απλωτές τρίχες. Στεφάνη κάπως μικρότερη.....V.samothracica
45α.	Βλαστός λείος ή σχεδόν λείος…..		46
46.	Σέπαλα ωοειδώς λογχοειδή ή τριγωνικά.....V.aetolica
46α.	Σέπαλα λογχοειδή ή γραμμοειδή.....V.eximia